Në fund të janarit të viti 2025, Ministria e Punëve të Brendshme e Maqedonisë së Veriut mori pajisje për të përmirësuar hetimet e vendit të krimit që përfshinë armë zjarri.
“Kjo pajisje do të shërbejë për të luftuar në mënyrë më efikase tregtinë e paligjshme dhe posedimin e armëve të zjarrit, për të siguruar kontroll të sigurt mbi ligjshmërinë e posedimit të armëve të vogla dhe për të rritur sigurinë e qytetarëve në mbarë Evropën”, thuhet në deklaratën e Delegacionit të BE-së në Maqedoninë e Veriut.
Që nga konfliktet e armatosura të vitit 2001, shumë banorë në vend posedojmë armë të lehta paligjshëm. Raportet e policisë tregojnë shpesh se armë të tilla gjenden gjatë inspektimeve rutinë, shpesh krahas lëndëve narkotike, në përleshje, operacione kontrabande ose incidente të dhunës në familje. OSBE-ja, UNDP-ja dhe organizata tjera ndërkombëtare që drejtojnë projekte rajonale për të rritur ndërgjegjësimin mbi rreziqet e armëve të paligjshme dhe për të forcuar kontrollin mbi posedimin e tyre, paralajmërojnë se armë të tilla paraqesin “kërcënim për sigurinë e qytetarëve, sigurinë publike dhe luajnë rol të rëndësishëm në dhunën në familje, vrasjet dhe dhunën me bazë gjinore, duke kontribuar gjithashtu në krimin dhe paqëndrueshmërinë në mbarë botën”.
Maqedonia e Veriut shfaqet në raportet dhe analizat ndërkombëtare si “vend në rrugën e tregtisë së paligjshme të armëve”.
“Ka shumë armatim në Maqedoninë e Veriut. Nuk e di nëse është e ligjshme apo jo, por përdoret dhe kërcënon sigurinë publike. Njerëzit shpesh qëllojnë me armë në dasma, për shembull, kemi pasur të plagosur dhe viktima nga plumbat endacakë. Këtu nuk bëhet fjalë vetëm për të shtëna të vetme, por breshëri armësh që shqetësojnë qytete të tëra. Ministria e Punëve të Brendshme rregullisht organizon fushata dhe apele për qytetarët, por pa rezultat. Nuk mendoj se publiku është plotësisht i vetëdijshëm se sa armë të paligjshme ka në vend, por e dinë se ka shumë dhe se janë të rrezikshme!”, thotë Suzana Nikoliq, gazetare për Kumanovo News.
Rëndësia e kontrollit të armëve të paligjshme u bë edhe më e dukshme pas të shtënave masive në Mal të Zi në janar 2025, ku u vranë trembëdhjetë persona, përfshirë dy fëmijë.
Sipas vlerësimeve të Small Arms Survey nga 2018, ka mbi gjashtë milionë armë zjarri në Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut, Serbi dhe Kosovë – afërsisht 30 armë për 100 banorë. Gati 90% e tyre janë në duart e civilëve, duke tejkaluar mesataren globale prej rreth 75%. Besohet se midis 500,000 dhe 1.6 milion familje në rajon posedojnë armë zjarri.
Studim nga Qendra e Kontrollit të Armëve të Vogla dhe të Lehta të Evropës Juglindore (SEESAC) tregon se gati 30% e viktimave të armëve të paligjshme të zjarrit janë gra.
Rrjeti Ballkanik i Sigurisë raporton se “rruga kryesore tokësore për kontrabandën e armëve në rajon kalon përmes Serbisë, Kroacisë, Sllovenisë, Austrisë, Hungarisë dhe Sllovakisë. Rruga detare për në Itali e ka origjinën nga Kroacia, Mali i Zi dhe Shqipëria, ndërsa ekziston edhe një rrugë hibride midis Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut dhe Greqisë. Rajoni shërben edhe si pikë tranziti për armët nga Turqia, me Bullgarinë si pikën kryesore hyrëse”.
Duke cituar hulumtim nga ekspertë të Nismës Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional, të cilët paralajmërojnë se “pas përfundimit të luftës në Ukrainë, grupet kriminale ballkanike mund të shfrytëzojnë rrjetet dhe infrastrukturën e krijuar të kontrabandës për të shpërndarë armatim të freskët nga Lindja”.
Ministri i Punëve të Brendshme të Maqedonisë së Veriut, Pançe Toshkovski, pas marrjes së pajisjeve të dhuruara nga BE-ja, deklaroi se lufta kundër armëve të paligjshme është prioritet kryesor i Ministrisë së Punëve të Brendshme.
“Zbatimi i këtij projekti është ka rëndësi të madhe për Ministrinë e Punëve të Brendshme, pasi rikonfirmon angazhimin tonë për arritjen e objektivave të Udhërrëfyesit për Kontrollin e Armëve të Vogla dhe të Lehta. Në veçanti, mbështet miratimin e një kornize ligjore për kontrollin e armëve që do të jetë plotësisht në përputhje me kornizën legjislative të BE-së dhe kornizën e standardizuar rregullatore për kontrollin e eksplozivëve në rajon, si në Ballkanin Perëndimor ashtu edhe më gjerë”, tha Toshkovski pas marrjes së donacionit.
Donacioni prej 200,000 dollarësh është pjesë e projektit “Përmirësimi i kapaciteteve mjeko-ligjore dhe hetimore në vendin e krimit për forcimin e kontrollit të drejtësisë penale mbi armët e vogla dhe të lehta” i zbatuar nga UNDP-j në kuadër të Udhërrëfyesit për Kontrollin e Armëve të Vogla dhe të Lehta në Ballkanin Perëndimor, nënshkrues i të cilit është edhe Maqedonia e Veriut. Projekti financohet nga Fondi Shumëpalësh i Mirëbesimit të Kombeve të Bashkuara për Armët e Vogla dhe Armët e Lehta në Ballkanin Perëndimor, i mbështetur nga Gjermania, Suedia, Holanda, Franca, Mbretëria e Bashkuar dhe Norvegjia, me mbështetjen e Bashkimit Evropian. Projekti synon të modernizojë njësitë e hetimit të vendit të krimit (CSI) në Maqedoninë e Veriut për të përmirësuar përpunimin e vendit të krimit dhe mbledhjen e provave. Kjo do të përmirësojë hetimet, do të forcojë shkëmbimin ndërkombëtar të provave dhe do të rrisë efikasitetin e sistemit të drejtësisë penale. Projekti do të përmirësojë objektet dhe operacionet balistike brenda Departamentit të Mjekësisë Ligjore të Ministrisë së Brendshme, si dhe do të përmirësojë aftësitë analitike, teknike dhe hetimore të njësive të CSI. Përveç kësaj, do të inkorporojë një perspektivë gjinore të fokusuar në parandalimin e dhunës me bazë gjinore duke sensibilizuar stafin e CSI-së dhe duke përmirësuar gjurmimin e rasteve të dhunës në familje që përfshijnë armë zjarri nëpërmjet një moduli të përkushtuar në Sistemin e Menaxhimit të Informacionit të Policisë së Maqedonisë së Veriut.
Donacioni përfshin komplete hetimi universale dhe të specializuara, kamera, kompjuterë dhe pajisje për analizën e skenës së krimit. Mjekësia ligjore dhe hetimet e vendit të krimit luajnë rol vendimtar në sistemin e drejtësisë penale kur trajtohen rastet e lidhura me armët e zjarrit. Nëpërmjet analizave balistike, ekzaminimeve të gjurmëve dhe gjurmëve të gishtave, ekipet mjeko-ligjore dhe hetimore ofrojnë prova kyçe që ndihmojnë në zgjidhjen e krimeve dhe parandalimin e dhunës në të ardhmen.
Rëndësia e kontrollit të armëve të paligjshme u bë edhe më e dukshme pas të shtënave masive në Mal të Zi në janar 2025, ku u vranë trembëdhjetë persona, përfshirë dy fëmijë.
Sipas vlerësimeve të Small Arms Survey nga 2018, ka mbi gjashtë milionë armë zjarri në Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut, Serbi dhe Kosovë – afërsisht 30 armë për 100 banorë. Gati 90% e tyre janë në duart e civilëve, duke tejkaluar mesataren globale prej rreth 75%. Besohet se midis 500,000 dhe 1.6 milion familje në rajon posedojnë armë zjarri.
Studim nga Qendra e Kontrollit të Armëve të Vogla dhe të Lehta të Evropës Juglindore (SEESAC) tregon se gati 30% e viktimave të armëve të paligjshme të zjarrit janë gra.
Rrjeti Ballkanik i Sigurisë raporton se “rruga kryesore tokësore për kontrabandën e armëve në rajon kalon përmes Serbisë, Kroacisë, Sllovenisë, Austrisë, Hungarisë dhe Sllovakisë. Rruga detare për në Itali e ka origjinën nga Kroacia, Mali i Zi dhe Shqipëria, ndërsa ekziston edhe një rrugë hibride midis Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut dhe Greqisë. Rajoni shërben edhe si pikë tranziti për armët nga Turqia, me Bullgarinë si pikën kryesore hyrëse”.
Duke cituar hulumtim nga ekspertë të Nismës Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional, të cilët paralajmërojnë se “pas përfundimit të luftës në Ukrainë, grupet kriminale ballkanike mund të shfrytëzojnë rrjetet dhe infrastrukturën e krijuar të kontrabandës për të shpërndarë armatim të freskët nga Lindja”.
Ministri i Punëve të Brendshme të Maqedonisë së Veriut, Pançe Toshkovski, pas marrjes së pajisjeve të dhuruara nga BE-ja, deklaroi se lufta kundër armëve të paligjshme është prioritet kryesor i Ministrisë së Punëve të Brendshme.
“Zbatimi i këtij projekti është ka rëndësi të madhe për Ministrinë e Punëve të Brendshme, pasi rikonfirmon angazhimin tonë për arritjen e objektivave të Udhërrëfyesit për Kontrollin e Armëve të Vogla dhe të Lehta. Në veçanti, mbështet miratimin e një kornize ligjore për kontrollin e armëve që do të jetë plotësisht në përputhje me kornizën legjislative të BE-së dhe kornizën e standardizuar rregullatore për kontrollin e eksplozivëve në rajon, si në Ballkanin Perëndimor ashtu edhe më gjerë”, tha Toshkovski pas marrjes së donacionit.
Donacioni prej 200,000 dollarësh është pjesë e projektit “Përmirësimi i kapaciteteve mjeko-ligjore dhe hetimore në vendin e krimit për forcimin e kontrollit të drejtësisë penale mbi armët e vogla dhe të lehta” i zbatuar nga UNDP-j në kuadër të Udhërrëfyesit për Kontrollin e Armëve të Vogla dhe të Lehta në Ballkanin Perëndimor, nënshkrues i të cilit është edhe Maqedonia e Veriut. Projekti financohet nga Fondi Shumëpalësh i Mirëbesimit të Kombeve të Bashkuara për Armët e Vogla dhe Armët e Lehta në Ballkanin Perëndimor, i mbështetur nga Gjermania, Suedia, Holanda, Franca, Mbretëria e Bashkuar dhe Norvegjia, me mbështetjen e Bashkimit Evropian. Projekti synon të modernizojë njësitë e hetimit të vendit të krimit (CSI) në Maqedoninë e Veriut për të përmirësuar përpunimin e vendit të krimit dhe mbledhjen e provave. Kjo do të përmirësojë hetimet, do të forcojë shkëmbimin ndërkombëtar të provave dhe do të rrisë efikasitetin e sistemit të drejtësisë penale. Projekti do të përmirësojë objektet dhe operacionet balistike brenda Departamentit të Mjekësisë Ligjore të Ministrisë së Brendshme, si dhe do të përmirësojë aftësitë analitike, teknike dhe hetimore të njësive të CSI. Përveç kësaj, do të inkorporojë një perspektivë gjinore të fokusuar në parandalimin e dhunës me bazë gjinore duke sensibilizuar stafin e CSI-së dhe duke përmirësuar gjurmimin e rasteve të dhunës në familje që përfshijnë armë zjarri nëpërmjet një moduli të përkushtuar në Sistemin e Menaxhimit të Informacionit të Policisë së Maqedonisë së Veriut.
Donacioni përfshin komplete hetimi universale dhe të specializuara, kamera, kompjuterë dhe pajisje për analizën e skenës së krimit. Mjekësia ligjore dhe hetimet e vendit të krimit luajnë rol vendimtar në sistemin e drejtësisë penale kur trajtohen rastet e lidhura me armët e zjarrit. Nëpërmjet analizave balistike, ekzaminimeve të gjurmëve dhe gjurmëve të gishtave, ekipet mjeko-ligjore dhe hetimore ofrojnë prova kyçe që ndihmojnë në zgjidhjen e krimeve dhe parandalimin e dhunës në të ardhmen.
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!
