Достапен роаминг на податоци: премостување на јазот помеѓу ЕУ и Западен Балкан
Со поддршка на ЕУ и RCC, телекомуникациските оператори обезбедуваат достапни цени за роаминг на податоци помеѓу Западен Балкан и ЕУ
15/12/2023
Во декември 2022 година, 38 телекомуникациски оператори од ЕУ и од Западен Балкан се согласија да ги намалат роаминг цените. Овој договор сега стапи на сила од 1 октомври 2023 година, што значи дека роамингот меѓу Западен Балкан и ЕУ стана подостапен како за граѓаните, така и за бизнисите во овие региони. Овие оператори доброволно се обврзаа да го намалат јазот помеѓу цените за интернет во странство и дома за време на патување во ЕУ и Западен Балкан во двете насоки. Првичните намалувања на цените во моментов ги спроведуваат телекомуникациските оператори – учесници. Многу од нив нудат пакети со цени далеку под договорените максимални лимити, што ги прави достапни за широк опсег на потрошувачи. Дополнителни намалувања се планирани за 2026 година, следејќи ја договорената линија на намалување, со цел роаминг цените да се приближат до домашните цени до 2028 година.
Виртит Гакафери е бизнисмен од Косово кој редовно патува во земјите на ЕУ. Г-дин Гакафери има значаен удел и е на позицијата управен партнер во една од најуспешните косовски тур-оператори, позната како Balkan Natural Adventure. Секоја година, неговата компанија пречекува стотици посетители од сите страни на светот, вклучително и земјите од ЕУ, кои ги истражуваат атракциите на Косово. Дополнително, тој е и претседател на одборот на првата косовска компанија за финансиска технологија, франшиза на литванската компанија Paysera. Поради природата на неговата професија, г-дин Гакафери често патува во земјите на ЕУ за да учествува на туристички изложби и да соработува со своите партнери од ЕУ. Виртит многу го цени договорот за намалувањето на роаминг цените. „Како чест деловен патник, ова ќе има важно позитивно влијание врз нашите патни и деловни трошоци воопшто“, вели Виртит.
“По спроведувањето на регионалниот RLAH, комесарот Вархелји свика инаугуративен состанок на телекомуникациските оператори од ЕУ и Западен Балкан. Овој состанок внесе импулс во процесот, нагласувајќи ја политичката поддршка и значењето на претстојните чекори“.
Адриен Кирали DG NEARАдриен Кирали од DG NEAR, ја појаснува генезата на овој потфат. Овој потфат настана по успешното имплементирање на регионален договор „Roam Like at Home“ меѓу шесте економии од Западен Балкан, кој започна на 1 јули 2021 година. Ова достигнување послужи како клучен претходник на размислувањата во врска со намалувањето на трошоците за роаминг што ги поврзува Западен Балкан и ЕУ. Таа уверува: „По спроведувањето на регионалниот RLAH, комесарот Вархелји свика инаугуративен состанок на телекомуникациските оператори од ЕУ и Западен Балкан. Овој состанок внесе импулс во процесот, нагласувајќи ја политичката поддршка и значењето на претстојните чекори.
Во 2018 година, беше утврдено дека проширувањето на Roam Like at Home кон Западен Балкан не е законски изводливо. Следствено, намалувањето на трошоците за роаминг помеѓу Западен Балкан и ЕУ мораше да се потпира на Комерцијални доброволни договори, земајќи ги предвид бизнис модели на операторите, комерцијалните интереси и усогласеноста со релевантните прописи за конкуренција и трговија. Процесот на преговори беше надгледуван од страна на Регионалниот совет за соработка, во соработка со Европската комисија и DG NEAR, со советодавно учество од DG CNECT. Се одржаа повеќе преговарачки рунди помеѓу операторите од ЕУ и Западен Балкан пред да биде договорена и потпишана конечната доброволна декларација за роаминг на 6 декември 2022 година, за време на Самитот ЕУ-Западен Балкан.
По потпишувањето на декларацијата, продолжија преговорите за утврдување на прецизни ценовни ограничувања за намалување на роаминг трошоците на мало за услугите за роаминг на податоци. До 1 мај 2023 година, вкупно 36 оператори, меѓу кои и истакнати групи од ЕУ како DT, Orange, A1, United Group и 4IG, како и оператори од Западен Балкан, го потпишаа конечниот договор. Договорената линија на намалување ќе се движи вака: почнувајќи од 1 октомври 2023 година, ограничувањето на малопродажната цена на податоци ќе биде 18 EUR/GB, по што ќе следи цена од 14 EUR/GB почнувајќи од 1 јануари 2026 година и 9 EUR/GB почнувајќи од 1 јануари 2028 година.
” Овој процес ја подобрува предвидливоста и, што е најважно, помага во спречување клиентите да доживеат шокови во сметките.“
Sara Meić, DG NEARСара Меиќ од DG NEAR го истакнува значењето на декларацијата како иницијатива која ја подобрува предвидливоста и помага во спречувае клиентите да доживеат шокови во сметките. Тоа, исто така, ја покажува добрата волја од пазарот. Во претстојните фази, Европската комисија има за цел да ја прошири оваа иницијатива за да ги вклучи телекомуникациските оператори кои моментално не се дел од процесот. Дополнително, тие ќе настојуваат дополнително да ги намалат ограничувањата на цените преку годишниот процес на ревизија. Сара вели: „Во следните чекори, ние, исто така, би сакале да го решиме прашањето за големопродажните роаминг цени, што би имало позитивен ефект врз последователно намалување на малопродажните роаминг цени.”
За проектот
38 телекомуникациски оператори од ЕУ и од Западен Балкан се согласија да го направат роамингот на податоци меѓу Западен Балкан и ЕУ подостапен за граѓаните и бизнисите во двата региони, во процес поддржан од Регионалниот совет за соработка (RCC) и Европската комисија. Овој договор е усогласен со Декларацијата за роаминг потпишана на декемврискиот самит ЕУ-Западен Балкан во Тирана.
Преку нивниот доброволен договор, операторите се обврзаа значително да го намалат јазот помеѓу роаминг и домашните цени за користење податоци во двете насоки меѓу ЕУ и Западен Балкан. Максималните малопродажни цени („ограничувања на цените“) за 1 гигабајт ќе се намалат од октомври 2023 до 2028 година на следниов начин: 18 € од 1 октомври 2023 година, 14 € од 2026 година и 9 € од 2028 година. Предвидени се годишни ревизии за да се проценат влијанијата и следните чекори.
Photo credits: Virtyt Gacaferi, EU