Odrastajući na jugu Mađarske sredinom 80-tih godina, László Juhász, trenutno predsjednik, producent i izdavač u Instituta OnRizom, porodične ljetne odmore je provodio na jugoslovenskoj obali.
U to vrijeme nije ni slutio da će planine i građevine u predjelima kojima je prolazio postati ključne u njegovom profesionalnom životu.
U periodu početkom 2010. godine, László i Nataša Serec su, kao i mnogi drugi čitali naslove sa pojmovima kao što su “futuristički”, “brutalista”, “modernista”, “minimalista” preuzimajući savremene platforme za umjetnost i medije. Ove naslove su pratile fotografije mjesta i građevina koje je László posmatrao dok je još bio dijete, sa zadnjeg sjedišta porodičnog automobila prilikom ljetnih putovanja na jugoslovensku obalu.
Ovi naslovi su početkom 2010. počeli bacati novo svjetlo na spomenike posvećene događajima iz II. svjetskog rata koji su se nalazili na cijeloj teritoriji država nastalih raspadom Jugoslavije. Ove čuvene građevine u regiji počele su buditi interes na globalnom nivou. Ovaj interes je uskoro iskoristio poznati muzej MoMA za postavljenje izložbe pod nazivom “Prema betonskoj utopiji: Arhitektura u Jugoslaviji u periodu 1948-1980.” koja je otvorena u Njujorku u julu 2018. godine.
Izložba je pobudila veliki interes javnosti za ove spomenike, što je dovelo do objavljivanja nekoliko knjiga fotografija na ovu temu. Ove publikacije su uglavnom dokumentovale vizuelni aspekat spomenika, posmatrajući oblik sa historijskog stanovišta ili arhitektonski i društveni značaj ovog bogatog i višeslojnog nasljeđa socijalizma.
Ipak, tek u drugoj polovini godine pandemije izazvane virusom Kovid, kada je svijet odmarao i ljudi se ponovo povezivali s prirodom, osnivači Instituta OnRizom i istraživačkog projekta Sounding Spomenik, Nataša Serec i László Juhász počeli su obilaziti lokacije ovih građevina. Budući da su oboje muzički producenti, podrazumijevalo se da će ih zanimati zvučni aspekat ovih masivnih i složenih građevina izgrađenih u spomen na II. svjetski rat.
“Materijali od kojih su izgrađeni: uglavnom beton, mramor, staklo i metal, i njihove lokacije naročito su zanimljive za istraživanje sa stanovišta zvuka” navodi Serec, jedna od osnivačica Instituta OnRizom i istraživačkog projekta Sounding Spomenik.
Budući da su tokom pandemije granice bile zatvorene, najprije su Serec i Juhász obilazili samo spomenike u Sloveniji. “Nakon ovog početnog iskustva, gotovo odmah je uslijedila ideja o konceptu Sounding Spomenik: moramo dovesti muzičare da sviraju prenosive akustične instrumente u solo izvedbi u ovim betonskim građevinama i snimiti zvuk koristeći dobre mikrofone i uređaje za snimanje. Izvođenje muzike je samo polovina projekta. Druga polovina je serija autentičnih snimaka zvukova iz okruženja ovih građevina, što znači jednostavno snimanje na terenu bez naknadne obrade,” govori Juhász o ranim fazama projekta.
Spomenici posvećeni događajima iz II. svjetskog rata raštrkani su na cijeloj teritoriji država nastalih raspadom Jugoslavije, što podrazumijevalo da su dvoje istraživača i muzičkih producenata trebali proširiti svoje istraživanje i rad. Prilika za to se ukazala objavljivanjem poziva Kultura pokreće Evropu – mobilnost, Poziv za umjetnike Goethe instituta koji finansira EU.
Ubrzo su stupili u partnerstvo sa srbijanskim Studio6, udruženjem muzičara, kompozitora i istraživača posvećenih promociji savremene muzike. Studio6 ih je ugostio na trosedmičnom rezidentnom boravku u Srbiji, tokom kojeg su u saradnji sa lokalnim umjetnicima, uspjeli provesti istraživanje i snimanje na dva spomenika koje je projektovao Bogdan Bogdanović, u mjestu Popina i u Čačku.
Rezidentni boravak umjetnika u Beogradu u Srbiji u trajanju od 21 dana, čiji je domaćin također bio Studio6 – Udruženje za savremenu muziku bio je prvo duže istraživačko putovanje za OnRizom tokom kojeg su imali dovoljno vremena da upoznaju muzičare, lokalne arhitekte, projektante i terenske stručnjake koji su učestvovali u projektu. Pored uvezivanja, istraživanja, terenskog rada, postprodukcije i prilikom završne večeri rezidentnog boravka, najvažniji cilj je bio brižljivo planiranje i izvođenje sesija snimanja na dva čuvena spomen područja, koja je projektovao arhitekt Bogdan Bogdanović: u mjestu Popina za izvedbu je odabrana violinistica Manja Ristić, dok je u Čačku svirala srpska harfistica Milana Zarić.
Dana 25. jula, do kraja rezidentnog boravka, imali su javno predstavljanje projekta Sounding Spomenik u Beogradu, na kojem im se pridružio historičar Nenad Lajbenšperger.
Spoj muzike, arhitekture, projektovanja i historijskog istraživanja je osnov projekta Sounding Spomenik čiji je cilj da preispita spomenike posvećene II. svjetskom ratu koji su široko poznati pod nazivom ‘spomenik’ izvan prevladavajućih političkih i ideoloških narativa, naglašavanjem njihovog arhitektonskog, i što je još važnije, akustičnog značaja. Kroz snimanje na terenu i lokacijama i povremene izvedbe uživo, muzičari stvaraju odnos sa ovim građevinama, dokumentujući tako njihove akustične kvalitete i zvuk iz njihovog okruženja, čime se stvara živi arhiv koji produbljuje naše razumijevanje historije i socijalističkog nasljeđa.
Na svakoj lokaciji, Serec i Juhász pozivaju lokalne muzičare da učestvuju u uspostavljanju odnosa prema ovim građevinama i u snimanjima. Do sada su radili sa nekoliko lokalnih umjetnika u Sloveniji i Srbiji, a trenutno pripremaju rezidentni boravak u Bosni i Hercegovini, gdje će nastaviti istraživanje.
Izložba je pobudila veliki interes javnosti za ove spomenike, što je dovelo do objavljivanja nekoliko knjiga fotografija na ovu temu. Ove publikacije su uglavnom dokumentovale vizuelni aspekat spomenika, posmatrajući oblik sa historijskog stanovišta ili arhitektonski i društveni značaj ovog bogatog i višeslojnog nasljeđa socijalizma.
Ipak, tek u drugoj polovini godine pandemije izazvane virusom Kovid, kada je svijet odmarao i ljudi se ponovo povezivali s prirodom, osnivači Instituta OnRizom i istraživačkog projekta Sounding Spomenik, Nataša Serec i László Juhász počeli su obilaziti lokacije ovih građevina. Budući da su oboje muzički producenti, podrazumijevalo se da će ih zanimati zvučni aspekat ovih masivnih i složenih građevina izgrađenih u spomen na II. svjetski rat.
“Materijali od kojih su izgrađeni: uglavnom beton, mramor, staklo i metal, i njihove lokacije naročito su zanimljive za istraživanje sa stanovišta zvuka” navodi Serec, jedna od osnivačica Instituta OnRizom i istraživačkog projekta Sounding Spomenik.
Budući da su tokom pandemije granice bile zatvorene, najprije su Serec i Juhász obilazili samo spomenike u Sloveniji. “Nakon ovog početnog iskustva, gotovo odmah je uslijedila ideja o konceptu Sounding Spomenik: moramo dovesti muzičare da sviraju prenosive akustične instrumente u solo izvedbi u ovim betonskim građevinama i snimiti zvuk koristeći dobre mikrofone i uređaje za snimanje. Izvođenje muzike je samo polovina projekta. Druga polovina je serija autentičnih snimaka zvukova iz okruženja ovih građevina, što znači jednostavno snimanje na terenu bez naknadne obrade,” govori Juhász o ranim fazama projekta.
Spomenici posvećeni događajima iz II. svjetskog rata raštrkani su na cijeloj teritoriji država nastalih raspadom Jugoslavije, što podrazumijevalo da su dvoje istraživača i muzičkih producenata trebali proširiti svoje istraživanje i rad. Prilika za to se ukazala objavljivanjem poziva Kultura pokreće Evropu – mobilnost, Poziv za umjetnike Goethe instituta koji finansira EU.
Ubrzo su stupili u partnerstvo sa srbijanskim Studio6, udruženjem muzičara, kompozitora i istraživača posvećenih promociji savremene muzike. Studio6 ih je ugostio na trosedmičnom rezidentnom boravku u Srbiji, tokom kojeg su u saradnji sa lokalnim umjetnicima, uspjeli provesti istraživanje i snimanje na dva spomenika koje je projektovao Bogdan Bogdanović, u mjestu Popina i u Čačku.
Rezidentni boravak umjetnika u Beogradu u Srbiji u trajanju od 21 dana, čiji je domaćin također bio Studio6 – Udruženje za savremenu muziku bio je prvo duže istraživačko putovanje za OnRizom tokom kojeg su imali dovoljno vremena da upoznaju muzičare, lokalne arhitekte, projektante i terenske stručnjake koji su učestvovali u projektu. Pored uvezivanja, istraživanja, terenskog rada, postprodukcije i prilikom završne večeri rezidentnog boravka, najvažniji cilj je bio brižljivo planiranje i izvođenje sesija snimanja na dva čuvena spomen područja, koja je projektovao arhitekt Bogdan Bogdanović: u mjestu Popina za izvedbu je odabrana violinistica Manja Ristić, dok je u Čačku svirala srpska harfistica Milana Zarić.
Dana 25. jula, do kraja rezidentnog boravka, imali su javno predstavljanje projekta Sounding Spomenik u Beogradu, na kojem im se pridružio historičar Nenad Lajbenšperger.
Spoj muzike, arhitekture, projektovanja i historijskog istraživanja je osnov projekta Sounding Spomenik čiji je cilj da preispita spomenike posvećene II. svjetskom ratu koji su široko poznati pod nazivom ‘spomenik’ izvan prevladavajućih političkih i ideoloških narativa, naglašavanjem njihovog arhitektonskog, i što je još važnije, akustičnog značaja. Kroz snimanje na terenu i lokacijama i povremene izvedbe uživo, muzičari stvaraju odnos sa ovim građevinama, dokumentujući tako njihove akustične kvalitete i zvuk iz njihovog okruženja, čime se stvara živi arhiv koji produbljuje naše razumijevanje historije i socijalističkog nasljeđa.
Na svakoj lokaciji, Serec i Juhász pozivaju lokalne muzičare da učestvuju u uspostavljanju odnosa prema ovim građevinama i u snimanjima. Do sada su radili sa nekoliko lokalnih umjetnika u Sloveniji i Srbiji, a trenutno pripremaju rezidentni boravak u Bosni i Hercegovini, gdje će nastaviti istraživanje.
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!
