Rigjallërimi i trashëgimisë letrare të Shqipërisë
Teknologjia e avancuar e financuar nga BE-ja hap dyert për thesare të çmuara letrare në Shqipëri.
19/09/2023
Qendra “Sotir Kolea” në Tiranë mban emrin e një figure të njohur të kulturës së Shqipërisë. Duke shërbyer si drejtor i Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë nga viti 1928 deri në vitin 1937, ai luajti një rol të rëndësishëm në formimin e themeleve të shkencës bibliotekare në Shqipëri. Më tej, ai zgjeroi ndjeshëm koleksionin e bibliotekës me materiale Albanologjike. E vendosur brenda një ndërtese me rëndësi historike, qendra “Sotir Kolea” ka një rëndësi të dyfishtë. Në vitin 1912, duke ndjekur shpalljes së pavarësisë në Vlorë, aty u ngrit për herë të parë flamuri shqiptarë në Tiranë. Më pas, në vitin 1920, ky vend shërbeu si mjedis për ngritjen e Tiranës si kryeqytet të ri dhe formimin e qeverisë inauguruese pas Kongresit të Lushnjës.
Me kalimin e viteve, qendra funksionoi si një “Shtojcë” e Bibliotekës Kombëtare, ku strehonte qindra mijëra libra, shumë prej të cilëve u ishin konfiskuar individëve dhe institucioneve gjatë kohës së komunizmit në Shqipëri. Sot, pas rinovimeve të shumta, ky thesar i çmuar letrar është më në fund i aksesueshëm për publikun.
“Këta janë libra që nuk kanë qenë kurrë të aksesueshëm për publikun. Ato janë mbajtur në kushte të ndryshme, por tashmë janë vënë në dispozicion të lexuesve. Është një event i veçantë, shumë i rëndësishëm për të gjithë.”
Piro Misha, Drejtor i Bibliotekës KombëtareQendra Sotir Kolea, e njohur më parë si shtojcë e Bibliotekës Kombëtare, pësoi dëme të mëdha gjatë tërmetit të vitit 2019. Falë mbështetjes së qeverisë shqiptare dhe UNOPS-it nëpërmjet projektit EU4 Culture të financuar nga BE-ja, biblioteka është rigjallëruar. Fondi i Bibliotekës Kombëtare Shqiptare tani përmban pajisje moderne me një vlerë prej 668,922 Euro, që përfshijnë server, skaner librash dhe barkode, laptop, tableta, pastruese të specializuar për pluhurin e librave dhe fshesë me korrent, dezinfektues, dhoma dehumidifikimi, si dhe makina pastrimi dhe deacidifikimi i makinerive. Kjo teknologji do të luajë një rol kryesor në ruajtjen e kulturës dhe trashëgimisë së çmuar të Shqipërisë, duke i bërë librat të aksesueshëm në internet.
Në fillim të kësaj vere, biblioteka u rihap zyrtarisht dhe priti vizitorë të shquar, përfshirë H.E. Ministrja e Kulturës Znj.Elva Margariti, Ambasadorja e BE-së në Shqipëri Znj.Christiane Hohmann, Menaxherja e UNOPS-it në Shqipëri Znj. Pamela Lama, bashkë me ekspert të tjerë të fushës dhe anëtarë të medias. Drejtori i Bibliotekës Kombëtare Z. Piro Misha i mirëpriti me ngrohtësi dhe zhvilloi një vizitë në dhomat e mrekullueshme të bibliotekës, duke ekspozuar pajisjet e reja dhe duke sqaruar funksionalitetet e saj për të ftuarit dhe përfaqësuesit e medias. Drejtori Misha u shpreh, “Këta janë libra që nuk kanë qenë kurrë të aksesueshëm për publikun. Ato janë mbajtur në kushte të ndryshme, por tashmë janë vënë në dispozicion të lexuesve. Është një event i veçantë, shumë i rëndësishëm për të gjithë.”
“Kjo pajisje do të garantojë standardet më të larta në ruajtjen dhe restaurimin e librave, do të rrisë efikasitetin duke mundësuar trajtimin e një vëllimi më të madh librash në një afat më të shkurtër kohor dhe do të zgjerojë aksesin në koleksione për studiuesit, studiuesit dhe publikun e gjerë. Për më tepër, ajo krijon një precedent të lavdërueshme për bibliotekat dhe arkivat e tjera në mbarë vendin.”
Pamela Lama, Menaxhere e UNOPS-it në ShqipëriPamela Lama, Menaxhere e UNOPS-it në Shqipëri, përcolli vlerësimin e saj për Delegacionin Evropian në Shqipëri për përzgjedhjen e UNOPS-it si një partner të besueshëm në zbatimin e këtij projekti dhe përgëzoi Ministrinë e Kulturës për bashkëpunimin e tyre produktiv. Ajo deklaroi, “Kjo pajisje do të garantojë standardet më të larta në ruajtjen dhe restaurimin e librave, do të rrisë efikasitetin duke mundësuar trajtimin e një vëllimi më të madh librash në një afat më të shkurtër kohor dhe do të zgjerojë aksesin në koleksione për kërkuesit, studiuesit dhe publikun e gjerë. Për më tepër, ajo krijon një precedent të lavdërueshme për bibliotekat dhe arkivat e tjera në mbarë vendin,” siç theksoi Znj. Lama.
Rreth projektit
Projekti EU4Culture financohet nga Bashkimi Evropian (BE) dhe zbatohet nga Zyra e Kombeve të Bashkuara për Shërbimet e Projekteve (UNOPS) në partneritet të ngushtë me Ministrinë e Kulturës së Shqipërisë. Ai fokusohet në rinovimin dhe rigjallërimin e vendeve kryesore të trashëgimisë kulturore të dëmtuara nga tërmeti dhe përfaqëson një nga programet më të mëdha të trashëgimisë kulturore të financuar nga Bashkimi Evropian me një buxhet total prej 40 milionë euro.
Mëso më shumë
Photo credits: EU4 Culture