Midis peizazheve të mrekullueshme të Evropës Juglindore ndodhet një thesar i fshehur, ku shkëlqimi natyror i maleve përzihet në mënyrë harmonike me mozaikun e pasur të kulturave. Hapësira ndërkufitare që përfshin Kosovën dhe Malin e Zi, pra komunat e Pejës dhe Gucisë, është një destinacion magjepsës, i cili tërheq udhëtarët e guximshëm dhe adhuruesit e kulturës. Ky rajon ndërkufitar krenohet me peizazhet mahnitëse, të cilat janë dëshmi të madhështisë së natyrës. Vargmalet e larta malore, veçanërisht Bjeshkët e Namuna, ofrojnë mundësi të pakrahasueshme për ecje, alpinizëm dhe vëzhgim të kafshëve të egra.
Megjithatë, përtej peizazheve magjepsëse, ky territor ndërkufitar ka kaluar shumë histori dhe kulturë. Fatkeqësisht, trashëgimia kulturore e rajonit nuk është promovuar njësoj si pasuria natyrore e saj. Si pasojë, dy komunat ndërkufitare, Peja në Kosovë dhe Gucija në Mal të Zi, kanë marrë masa proaktive për të adresuar këtë problematikë.
Blerta Harxhi Begolli mban rolin e Oficeres së Lartë të Projektit në Sektorin e Turizmit në Komunën e Pejës. Ajo shtjellon për suksesin e vazhdueshëm të komunës në mbështetjen e projekteve për Bashkëpunim Ndërkufitar, duke thënë se: “Kemi kontakte të rregullta me vizitorët në qendrën tonë për informimin e turistëve. Shumica e propozimeve tona për projekt rrjedhin nga reagimet që marrim si nga vizitorët, ashtu edhe nga komuniteti.”
Komunat e Pejës dhe Gucisë kanë themeluar një marrëveshje binjakëzimi prej kohësh. Duke pasur parasysh nevojën për promovimin e mëtejshëm të trashëgimisë kulturore, ata vendosën që të fillonin dhe të aplikonin për projektin “Trashëgimia Kulturore: Thesari i Rajonit Ndërkufitar”. Ky projekt përfshin një sërë masash që synojnë rritjen e sasisë, cilësisë, si dhe promovimin e aktiviteteve turistike, të cilat lidhen me vlerësimin e trashëgimisë kulturore dhe natyrore.
Janë blerë pajisje me regjistrim në audio për Pejën për të përmirësuar kushtet e zonave të trashëgimisë së bashku me rrugët kulturore dhe për të ofruar shërbime të përmirësuara për turistët. Përveç kësaj, janë instaluar tabela informuese në tre pikat kryesore në hyrje të Pejës, për të shpërndarë detaje rreth aseteve të trashëgimisë kulturore të qytetit. Sinjalistika është vendosur në mënyrë strategjike, përballë aseteve të trashëgimisë në Pejë, e shoqëruar me vende ku vizitorët mund të ulen për lehtësi.
Projekti ka përfunduar së fundmi dhe në kuadër të tij, komunat partnere kanë kryer një hulumtim të gjerë mbi asetet e trashëgimisë kulturore të rajonit. Gjithashtu, ata përpiluan një studim që fokusohej në vlerësimin e trashëgimive kulturore, vendosën rrugë kulturore, përmirësuan objektet në pikat e rrugëve kulturore për të përmirësuar përvojat e vizitorëve, ofruan mundësi për rritjen e kapaciteteve për ofruesit e shërbimeve, vendosën tabela për të promovuar ofertat e zhvilluara rishtazi dhe ekzekutuan nisma të tjera për promovimin e trashëgimisë kulturore.
Blerta thekson ndikimin pozitiv të projektit, duke u ndalur te një nga arritjet më domethënëse: vendosja e tabelave orientuese te vendet me trashëgimi kulturore në të gjithë qytetin. Ajo vëren: “Për shembull, para këtij projekti, vizitorët që hynin në qytetin e Pejës nuk kishin asnjë udhëzim për vendndodhjen e objekteve të trashëgimisë kulturore. Tani, vizitorët kanë udhëzues gjithëpërfshirës për të eksploruar trashëgiminë kulturore të qytetit dhe zonat përreth.”
Për sa i përket qëndrueshmërisë, Blerta vëren se komunat partnere, që bashkëpunojnë me shoqërinë civile dhe aktorët e tjerë, mirëmbajnë vazhdimisht rrugët kulturore dhe sinjalistikën. Ajo thekson: “Ajo që ka më shumë rëndësi është se reagimet nga vizitorët tregojnë se ndërhyrjet në projekt janë shumë të dobishme. Shpesh përdoren rrugë kulturore dhe cilësia e tyre plotëson standardet e dëshiruara”.
Rreth programit
Në kuadër të Thirrjes së 2-të për Propozime për programin IPA CBC Maqedoni dhe Kosovë, Bashkimi Evropian caktoi fonde mbi dy milionë euro për projekte të bashkëpunimit ndërkufitar. Këto nisma, të udhëhequra nga përfituesit e projektit, kanë rritur ndjeshëm cilësinë e jetës në rajon. Ata e kanë arritur këtë gjë duke promovuar punësimin, duke nxitur përfshirjen sociale dhe duke përmirësuar turizmin, trashëgiminë kulturore dhe natyrore të rajonit.
Photo credits: Cultural Heritage: A Treasure of the Cross-Border Region project
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!