EU4Schools risjell shpresën në Shqipëri
Një program i financuar nga BE-ja ndihmon në rinovimin e shkollave të dëmtuara nga tërmeti i vitit 2019.
15/02/2023
Mëngjesi i 26 nëntorit 2019 e gjeti Shqipërinë në agoni, pas një tërmeti me magnitudë 6.4 të shkallës Richter. Ky tërmet vrau 51 njerëz dhe mijëra pasgoditjet e tij dëmtuan shtëpi, institucione arsimore, si dhe godina publike dhe private. Ai i la qytetet e paralizuara dhe komunitetet e pashpresa. Rrënoi mjediset arsimore, duke lënë mijëra fëmijë të traumatizuar dhe të pasigurt për arsimimin e tyre në të ardhmen.
Por kishte ende një rreze shprese. Më 17 shkurt 2020, Bashkimi Evropian organizoi Konferencën Ndërkombëtare të Donatorëve, me titull “Bashkë për Shqipërinë”, në Bruksel, me anë të së cilës synoheshin përpjekjet për rindërtim pas tërmetit. Bashkimi Evropian, Qeveria e Shqipërisë, Organizata e Kombeve të Bashkuara, dhe Banka Botërore zhvilluan një vlerësim nevojash pas fatkeqësisë, si një instrument udhëzues për konferencën dhe një bazë për rindërtimin dhe riparimin. Komisioni Evropian premtoi 115 milionë euro nga buxheti i BE-së për të rindërtuar dhe për të riparuar me shpejtësi godinat më të rëndësishme publike.
“Kërkesa për mbështetje ishte e lartë, pasi shkollat dhe kopshtet ishin shkatërruar, duke i lënë nxënësit dhe fëmijët pa mjedise të përshtatshme të nxëni. Disa nga këto institucione arsimore kishin qenë kaherë në kushte të vështira, dhe tërmeti thjesht e përkeqësoi situatën.”
Nora Kushti, Specialiste Komunikimi, UNDP në Shqipëri.Nisma #EU4Schools, me vlerën 75 milionë euro, u prezantua shumë shpejt, duke iu sjellë shpresë nxënësve dhe mësuesve në 11 bashkitë më të prekura. Nora Kushti është specialiste komunikimi pranë UNDP në Shqipëri, dhe shprehet: “Kërkesa për mbështetje ishte e lartë, pasi shkollat dhe kopshtet ishin shkatërruar, duke i lënë nxënësit dhe fëmijët pa mjedise të përshtatshme të nxëni. Disa nga këto institucione arsimore kishin qenë kaherë në kushte të vështira, dhe tërmeti thjesht e përkeqësoi situatën.”
Gjatë procesit të rindërtimit, UNDP-ja ndërthuri dy parime kyç: #RindërtojmëMëMirë dhe #RindërtojmëSëBashku. “Rindërtojmë më mirë” nënkupton krijimin e strukturave më të forta, që mund t’iu bëjnë ballë tërmeteve dhe fatkeqësive natyrore, duke përmbushur standardet më të larta ndërkombëtare të cilësisë dhe sigurisë. 63 institucionet arsimore, që iu ofrojnë shërbime 24,000 nxënësve dhe mësuesve, do të jenë plotësisht të aksesueshme për nxënësit me aftësi të kufizuara dhe do të kenë hapësira të dedikuara për kujdes mjekësor dhe mbështetje psikologjike.
Nga ana tjetër, “Rindërtojmë së bashku” ka ofruar një mundësi unike për të përfshirë përfituesit në rindërtimin e institucioneve arsimore dhe personalizimin e projektit sipas nevojave të tyre. Janë zhvilluar 58 takime konsultuese dhe janë organizuar 16 aktivitete të tjera, që kanë bërë bashkë rreth 1,900 nxënës, prindër, përfaqësues të qeverisë vendore dhe institucioneve vendore, duke promovuar përkatësinë dhe duke siguruar qëndrueshmërinë e investimeve.
“Shkollat e reja janë fantastike dhe përfshijnë mjediset ultra-moderne, si: palestra, biblioteka bashkëkohore, laboratorë modernë, sisteme ngrohjeje dhe ftohjeje me eficiencë energjetike, si dhe aksesueshmëri të plotë për nxënësit me aftësi të kufizuara, duke përfshirë ashensorë dhe dalje emergjence: këto shkolla janë vërtet të shkëlqyera.”
Nora Kushti, Specialiste Komunikimi, UNDP në Shqipëri.Deri tani kanë përfunduar 38 shkolla, ndaj rreth 10,000 fëmijë mësojnë në mjedise moderne, njësoj si bashkëmoshatarët e tyre në shtetet anëtare të Bashkimit Evropian. “Shkollat e reja janë fantastike dhe përfshijnë mjediset ultra-moderne, si: palestra, biblioteka bashkëkohore, laboratorë modernë, sisteme ngrohjeje dhe ftohjeje me eficiencë energjetike, si dhe aksesueshmëri të plotë për nxënësit me aftësi të kufizuara, duke përfshirë ashensorë dhe dalje emergjence: këto shkolla janë vërtet të shkëlqyera.” – shprehet Nora.
Portali i Transparencës është një aspekt unik i këtij projekti. Ofron përditësime në kohë reale rreth ecurisë së rindërtimit dhe forcon angazhimin e EU4Schools për të dhëna të hapura dhe transparencë. Portali ofron akses të hapur dhe gjithëpërfshirës në procesin e rindërtimit, duke nxitur besimin mes përfituesve dhe publikut.
Projekti ka zhvilluar edhe një fushatë ndërgjegjësimi publik, me titull “E dua shkollën time”. Nëpërmjet kësaj fushate, fëmijët mblidhen dhe diskutojnë tema në lidhje me shkollat e tyre, duke përfshirë barazinë gjinore, mbrojtjen mjedisore, veprimet për klimën, dhe rrugëtimin e Shqipërisë drejt integrimit në BE. Është e qartë se projekti ka sjellë një ndjesi shprese në komunitet, pasi shkollat e reja dhe shumëngjyrëshe përbëjnë investime të prekshme në arsim. Sikundër thotë edhe Nora: “Ky është një investim afatgjatë i BE-së në kapitalin social dhe njerëzor, që do të sjellë përfitime të jashtëzakonshme.”
Lidhur me projektin
“EU4Schools” është një program i financuar nga Bashkimi Evropian në përgjigje të tërmetit të 26 nëntorit 2019. Programi zbatohet nga UNDP-ja në bashkëpunim me qeverinë shqiptare. Synon të mbështetë qytetarët në njëmbëdhjetë bashkitë e prekura: Durrës, Kamëz, Kavajë, Krujë, Kurbin, Lezhë, Mirditë, Rrogozhinë, Shijak, Tiranë, dhe Vorë. Programi është pjesë e angazhimit financiar të Bashkimit Evropian gjatë Konferencës Ndërkombëtare të Donatorëve, organizuar në Bruksel, më 17 shkurt 2020. Objektivi i përgjithshëm i kësaj nisme është mbështetja e mëtejshme e qeverive vendore dhe kombëtare në zvogëlimin e humbjeve sociale dhe ekonomike, si dhe përshpejtimi i procesit të rimëkëmbjes përmes riparimit dhe rindërtimit të institucioneve arsimore.
Mëso më shumë
Photo credits: EU4 Schools