Обновлива енергија за Косово | WeBalkans | EU Projects in the Western Balkans

Обновлива енергија за Косово

ЕУ поддржува изградба на топлана на основа на обновлива енергија во Ѓаковица

SCROLL DOWN

Кога била изградена, во раните 1980-ти, топланата „Ngrohtorja“ била гордоста на градот Ѓаковица. Ова било единствениот град, покрај главниот, кој поседувал современ топлификационен систем заснован на мазут. Меѓутоа, мазутот станал финансиски неисплатлив, а свеста за загадувањето кое истиот го предизвикува постојано растела. Како последица, во периодот по војната во Косово, во 1999 година, топланата „Ngrohtorja“ скоро и да престанала да обезбедува греење за жителите на Ѓаковица, а подоцна обезбедувала греење само неколку часа дневно.

Зрак надеж дека компанијата можеби повторно ќе успее да понуди одржлив систем на греење се појавил на почетокот на минатата деценија кога, со поддршка на ЕУ, топланата „Ngrohtorja“ иницирала студија за изводливост („физибилити студија“) за обезбедување квалитетно и еколошко греење за локалните жители.

„Кога идејата допре до јавноста, сите бевме возбудени; но, истовремено, имаше и одредена доза скептицизам, бидејќи топланата веќе со години не обезбедуваше квалитетно греење.“

Албана Скивјани, генерален менаџер, „Ngrohtorja JSC“

Албана Скивјани е генерален менаџер на компанијата. Кога студијата за изводливост („физибилити студијата“) била иницирана, Албана не била менаџер; туку граѓанка на Ѓаковица и клиентка на топланата и, притоа, се сеќава на ентузијазмот меѓу јавноста. „Кога идејата допре до јавноста, сите бевме возбудени; но, истовремено, имаше и одредена доза скептицизам, бидејќи топланата веќе со години не обезбедуваше квалитетно греење,“ вели Албана.

Студијата за изводливост покажа дека има реални можности за повторно враќање на топлификациониот систем во Ѓаковица; со употреба на еколошки енергетски извори.

Волшебниот збор беше биомаси!

Греењето со биомаси користи органски материи како гориво за топланата или за производство електрична енергија. Во случајот на Ѓаковица, планот беше да се користи дрвен отпад (струготини) и отпад од грозје кое изобилува во регионот. Но, и покрај достапноста на биомаси во регионот; кои би можеле да се користат како гориво, проектот не беше едноставен за реализација, бидејќи трошоците за технологијата беа особено високи, а, исто така, беше неопходна и експертиза за ракување со технологијата. Европската Унија пристапи и го поддржа проектот со околу 15 милиони евра.

Новата топлана која произведува греење и електрична енергија беше свечено отворена во пролетта 2021 година; станувајќи еден од ретките најсовремени системи кои функционираат на биомаса во Западен Балкан и пионер за енергетската иднина. Оваа зима, енергијата произведена во топланата овозможи 24-часовно греење за мноштвото клиенти на топлификационата мрежа „Ngrohtorja JSC“.

„Лично, и во име на жителите на нашиот град, ја изразувам нашата благодарност до ЕУ за овој огромен проект кој ќе обезбеди греење во следните децении; служејќи како пример за останатите градови.“

Албана Скивјани, генерален менаџер, „Ngrohtorja JSC“

Според Албана, еден од најголемите предизвици било совладување на управувањето со новата технологија, бидејќи повеќето вработени немале претходно слично искуство. Меѓутоа, оваа пречка била надмината со поддршката на проект, финансиран од ЕУ, кој овозможил специјализирана обука за ракување со новата опрема за вработените. Албана објаснува дека оваа зима, за првпат во многу години, успеале да обезбедат постојана 24-часовна енергија за своите клиенти. „Нашите корисници се воодушевени, како и сите други во градот, затоа што покрај греењето, градот не е загаден како порано,“ вели Албана. Редовното греење од топланата беше особено значајно годинава; поради глобалната енергетска криза, зголемените цени на енергија и недостатоците на енергија.

„Лично, и во име на жителите на нашиот град, ја изразувам нашата благодарност до ЕУ за овој огромен проект кој ќе обезбеди греење во следните децении; служејќи како пример за останатите градови,“ вели Албана.

За проектот

Преку програмата на Инструментот за претпристапна помош (ИПА) 2015, ЕУ инвестираше преку 15 милиони евра во подготвителни активности за изградба на топланата на основа на биомаси во градот Ѓаковица. Проектот ќе има значајно економско и еколошко влијание врз градот: годинешните оперативни трошоци на „Ngrohtorja JSC“ се очекува да се намалат од 35 % на 50 %; додека, пак, севкупната стапка на загадување во регионот ќе се намали за околу 90 %.

Photo credits: EU office in Kosovo

Please wait while your video is being uploaded...

Don't close this window!

Subscribe to the newsletter

I have read and understood the terms of the privacy statement.