Премостување на празнината над реката Сава
Со поддршка од ЕУ, новиот мост помеѓу Хрватска и БиХ ќе биде вистинска пресвртница за локалните економии и пошироко, олеснувајќи ги врските помеѓу Западен Балкан и ЕУ.
18/10/2021
Теран Мушиновиќ е возач на камион од Босна и Херцеговина (БиХ). Со години, често патува од Хрватска до другите држави во ЕУ пренесувајќи добра. Објаснува дека еден од најтешките делови од неговата работа е чекањето на границите. За него, најнапорен граничен премин во БиХ е Градишка. „На Градишка чекаме по шест, седум, а, понекогаш, и осум часа,“ вели Теран.
Градишка е град во северозападна БиХ, сместен на десната страна од реката Сава, наспроти едно друго мало гратче, Стара Градишка, кое се наоѓа, пак, во Хрватска. Во минатото, Градишка било мало и мирно место со неколку ретки посетители. Но, кога БиХ и Хрватска станале независни, градот се претворил во главен граничен премин меѓу двете држави. Денес, долги колони возила и фрустрирани возачи се честа глетка во Градишка, бидејќи патот кон границата минува, скоро два километри, низ градот; предизвикувајќи сообраќаен метеж и воздушно загадување.
„На времето, мостот беше изграден за да поврзува две гратчиња. Но, денес е граничен премин и тоа предизвикува проблеми и долги колони за чекање на границата и во градот Градишка.“
Давор Вучковиќ, Координатор на ЈП за автопати „Autoputevi“Мост помеѓу луѓето и економиите
Давор Вучковиќ работи како координатор во јавното претпријатие за автопати „Autoputevi“ во босанска Република Српска. Објаснува дека стариот мост, кој денес ги поврзува двете држави на граничниот премин кај Градишка, бил изграден во 1970. „На времето, мостот беше изграден за да поврзува две гратчиња. Но, денес е граничен премин и тоа предизвикува проблеми и долги колони за чекање на границата и во градот Градишка.“
Со поддршка од ЕУ, ситуацијата се променува. Како дел од инвестицискиот проект Коридор „Vc“ – најголемиот инфраструктурен проект во историјата на државата, изграден е нов мост, со уште неколку прекугранични капацитети, надвор од урбаниот центар. Официјално поврзан во октомври 2021, мостот, кој се протега на 430 метри преку реката Сава, ги поврзува не само БиХ и Хрватска, но и регионот на Западен Балкан со ЕУ.
Модерните капацитети и подобрената инфраструктура се очекува да го намалат чекањето на границата на Рутата 2а, која се протега на околу 240 км; од Ласва (Зеница) во БиХ преку Бања Лука, до Окучани во Хрватска. Севкупно, мостот, прекуграничните капацитети, и дел од автопатот Рута 2а помеѓу Бања Лука и Градишка – веќе завршен во 2011, добија грант од ЕУ во вредност од 3,2 милиони евра, како и заем од 65 милиони евра од Европската инвестициска банка – органот за позајмување на ЕУ.
„Со веќе изградени 105 км во Република Српска и околу 115 км во Федерацијата на БиХ, со поддршка од ЕУ; БиХ поседува 200 км најнапредна автопатска мрежа со највисоки стандарди за безбедност за сите патни корисници.“
Давор Вучковиќ, Координатор на ЈП за автопати „Autoputevi“Како што Давор објаснува, благодарение на инвестицијата, приливот на добра и луѓе значително ќе порасне; со полесен сообраќаен проток и квалитетни врски кои, исто така, придонесуваат за зголемена безбедност. „Со веќе изградени 105 км во Република Српска и околу 115 км во Федерацијата на БиХ, со поддршка од ЕУ; БиХ поседува 200 км најнапредна автопатска мрежа со највисоки стандарди за безбедност за сите патни корисници.“
Но, не се работи само за подобри врски помеѓу БиХ и Хрватска. Новиот граничен премин ќе обезбеди и врска до пошироката транс-европска транспортна мрежа што претставува значајна пресвртница за локалната економија. За Теран и неговите бројни колеги ова значи дека, во иднина, камионскиот транзит кон ЕУ ќе биде побрз. Прекуграничниот премин ќе има и пошироко влијание – создавање нови работни места; како и буквално и метафорично овозможување за „градење мостови“ помеѓу прекуграничните заедници и култури.
За проектот
Паневропскиот коридор „Vc“ во БиХ е првиот позначаен автопат и најголем инфраструктурен проект во историјата на државата. До денес, ЕУ инвестирала преку 225 милиони евра во грантови комбинирани со приближно една милијарда евра заеми преку Европската инвестициска банка, за изградба на 12 секции автопат на Коридорот „Vc“ во БиХ и еден прекуграничен мост.
Финансирањето се спроведува преку Инвестициската рамка за Западен Балкан; платформа за донаторски инвестиции, управувана од ЕУ, која собира грантови и имплементирачки партнери за финансирање кои го поддржуваат проширувањето на ЕУ и општествено-економскиот развој во регионот.
Photo credits:WBIF