Новинари добиваат повеќе време за да ја кажат вистината

Во споредба со пазарот во САД каде што создавањето лажни вести е заради финансиски добивки, во Косово лажните вести се наменети, главно, за политички цели. „Изобилуваат содржините со привлечни наслови и пристрасни и непроверени информации кои се креирани за чисто политички намери од страна на претставници на медиумите поврзани низ политичкиот спектар во Косово,“ вели Бериша која нашироко пишувала на оваа тема во 2017. Ситуацијата е потврдена во студија на Европскиот парламент која ја цитира работата на Бериша и заклучува дека дезинформациите во Западен Балкан се креираат и шират од домашни чинители за домашни цели. Студијата за дезинформации, спроведена во периодот помеѓу 2018 до 2020, открива три клучни предизвици поврзани со дезинформациите: надворешни предизвици за кредибилитетот на ЕУ, дезинформации поврзани со пандемијата КОВИД-19 и влијанието на дезинформациите врз изборите и референдумите.

Серија од 12 статии, напишани од Бериша, го просветлиле овој широко распространет феномен во дигиталните медиуми кои покриваат низа теми; од изборите до проверка на факти и неоправдано владино финансирање на селектирани медиуми со потенцијал да влијаат на нивните уредувачки политики. Во нејзините статии, таа во фокусот ги става порталите за вести кои се членови на Советот за печат и кои постојано објавувале приказни со лажни информации кои потенцијално ѝ наштетуваат на одредена личност или репутацијата на одреден ентитет. Јавниот радиодифузен сервис, РТК, не бил исклучок.

Бериша била дел од 46 новинари кои ги објавиле своите откритија на низа теми од јавен интерес како дел од програма, финансирана од ЕУ, за зајакнување на истражувачкото новинарство и слобода на изразување во Косово. Шемата, имплементирана преку стипендии и грантови, им овозможила на новинарите да спроведат длабински истражувања во период до шест месеци.

„Сакавме да понудиме платформа за новинари кои не се во можност независно да креираат содржина; за да можат да си ја работат својата работа без, притоа, да бидат под влијание на рекламаторите или дневниот притисок за креирање содржина во нивните редакции за дневни вести,“ вели Албулена Садику од Балканската истражувачка репортерска мрежа – БИРН.

Истражувачките статии отворија јавна и медиумска дебата, па дури и парламентарна дискусија за проблеми од висок јавен интерес. Дополнително, новинарите добија награди за својата работа; таков е, на пример, случајот со приказната за детските права доделена од страна на коалиција невладини организации активни во таа сфера. Статиите на Арта Бериша биле нашироко објавувани од локалните медиуми и пошироко. Сите заедно придонесуваат за градење на новинарскиот кредибилитет, вели таа. „Лажните вести прават луѓето да ја изгубат довербата во новинарството.“ Бериша додава, исто така, дека ваквата ситуација ја нарушува нашата способност да идентификуваме веродостојни извори на информации. Организирала изложба со печатени примери од нејзиното истражување со цел да ја подигне свеста за проблемот меѓу медиумската заедница. „Не се појави ниту еден медиумски претставник кој учествуваше во моето истражување.“