Të mbrojmë lumin Vardar me mbështetjen e BE-së

Znj. Kaja Shukova, Ministrja e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të Maqedonisë së Veriut, thekson rëndësinë kritike të ndërtimit të një impianti për pastrimin e qytetit të Shkupit. Ajo thekson se kjo ka qenë dhe vazhdon të jetë një nga çështjet më urgjente jo vetëm për Ministrinë dhe Qeverinë, por mbi të gjitha për qytetarët dhe shëndetin dhe mirëqenien e tyre. Ministrja Shukova thekson se “Kemi shumë vite që punojmë me përkushtim për krijimin e kushteve të nevojshme për realizimin e këtij projekti infrastrukturor jetik dhe shumë domethënës”.

Gjatë fazës përgatitore, projekti ka marrë grante të vlefshme për asistencë teknike nga disa institucione me famë, duke përfshirë Bankën Evropiane të Investimeve, Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Kornizën e Investimeve të Ballkanit Perëndimor dhe qeverinë franceze. Kjo mbështetje pasqyron përkushtimin e palëkundur të Team Europe ndaj Maqedonisë së Veriut. Objektivi kryesor i kësaj ndihme është të adresojë kufizimet e kapaciteteve brenda partnerëve vendorë, duke rritur aftësitë e tyre në planifikimin, funksionimin dhe mirëmbajtjen e projekteve investuese.

Impianti i trajtimit të ujit në Shkup është projektuar për t’i shërbyer 650,000 banorëve ekuivalent. Faza e ndërtimit parashikohet të zgjasë tre vjet, e ndjekur nga një periudhë prove dyvjeçare kushtuar testimit të funksionalitetit të impiantit të trajtimit dhe trajnimit të personelit përgjegjës për funksionimin e tij. Objekti do të shtrihet në një sipërfaqe prej 13 hektarësh, i vendosur në komunën e Gazi Babës, në bregun e majtë të lumit Vardar në zonën e Trubarevës. Projekti është një përpjekje bashkëpunuese që përfshin NP Ujësjellës dhe Kanalizim – Shkup, Qytetin e Shkupit, Ministrinë e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor dhe Ministrinë e Financave. Pas përfundimit të ndërtimit, Impianti për trajtimin e ujërave të zeza – Shkup do të bëhet pronë e NP Ujësjellës dhe Kanalizim – Shkup.

Projekti do të zhvillohet në dy faza të veçanta. Faza fillestare përfshin para-trajtimin dhe trajtimin biologjik të ujërave të zeza së paku deri në vitin 2035, ndërsa faza pasuese do të fokusohet në largimin e azotit dhe fosforit nga ujërat e zeza që derdhen në lumin Vardar, që do të përfundojë jo më vonë se 2045. Pas funksionimit të plotë të impiantit të trajtimit, afërsisht 74.7% e kapacitetit të kërkuar të vendit për trajtimin e ujërave të zeza do të përmbushet deri në vitin 2027.

Për të forcuar këtë përpjekje, Bashkimi Evropian ka dhënë një grant të konsiderueshëm prej 70 milionë eurosh nëpërmjet Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor. Ky alokim është kontributi më domethënës i dhënë ndonjëherë nga institucioni financiar ndërkombëtar në sektorin e ujësjellësit në vend. Mbështetja financiare e BE-së është e gatshme të përshpejtojë në mënyrë dramatike përgatitjet dhe ekzekutimin e projektit, duke rezultuar përfundimisht në pastrimin e 90% të ujërave të zeza në Qytetin e Shkupit dhe 74.7% të ujërave të zeza të vendit. Ky projekt përputhet pa probleme me Planin Ekonomik dhe Investues të BE-së, strategjinë Global Gateway dhe Axhendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor.

Për më tepër, Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut ka lehtësuar financimin e ndërtimit të impiantit të trajtimeve përmes një kredie të marrë nga dy banka të BE-së, Banka Evropiane për Investime (BEI) 68 milionë euro dhe Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) 58 milionë euro. Ministrja Shukova thekson rolin kryesor që ka luajtur BE-ja në realizimin e këtij projekti të rëndësishëm të infrastrukturës kapitale. Ajo vëren, “Unë mund të pohoj me besim se pa akses në këta mekanizma financiarë evropianë, arritja në këtë fazë përfundimtare – ndërtimi për stacionin – do të kishte qenë jashtëzakonisht sfiduese. Ne e vlerësojmë thellësisht mbështetjen e BE-së në këtë drejtim, si dhe në proceset e tjera përmes të cilave ne përpiqemi të arrijmë standardet evropiane”. Impianti i trajtimit është i vendosur të përdorë teknologjinë më të avancuar, pajisjet më të fundit dhe praktika efikase të energjisë. Energjia termike e gjeneruar nga stacioni do të shfrytëzohet për djegien e llumit në përshpejtues. Projekti gjithashtu përfshin aspekte shtesë si, asistenca teknike dhe trajnimi i stafit për të siguruar qëndrueshmërinë e instalimit.