Заштита на реката Вардар со поддршка од ЕУ

Г-ѓа Каја Шукова, министерка за животна средина и просторно планирање на Северна Македонија, го истакнува критичното значење на изградбата на пречистителна станица за Град Скопје. Таа нагласува дека ова било, и продолжува да биде, една од најгорливите прашања не само за Министерството и Владата, туку пред сè, за граѓаните и нивното здравје и добросостојба. Министерката Шукова забележува „Долги години вредно работиме на воспоставување на неопходните услови за реализација на овој неопходен и многу значаен инфраструктурен проект.”

Во текот на својата подготвителна фаза, проектот доби вредни грантови за техничка помош од неколку ценети институции, вклучително и Европската инвестициска банка, Европската банка за обнова и развој, Инвестициската рамка за Западен Балкан и француската влада. Оваа поддршка ја одразува непоколебливата посветеност на Тим Европа за Северна Македонија. Примарната цел на оваа помош е да се решат ограничувањата на капацитетите во рамките на локалните партнери, зголемувајќи ги нивните способности запланирање, оперирање со и одржување на инвестициските проекти.

Пречистителната станица во Скопје е дизајнирана да опслужува 650.000 жители. Фазата на изградба се предвидува да трае три години, по што ќе следи двегодишен пробен период посветен на тестирање на функционалноста на пречистителната станица и обука на персоналот одговорен за нејзиното функционирање. Пречистителната станица ќе се простира на површина од 13 хектари, сместена во општина Гази Баба, на левиот брег на реката Вардар, во областа Трубарево. Проектот е заеднички напор во кој се вклучени ЈП Водовод и канализација – Скопје, Град Скопје, Министерството за животна средина и просторно планирање и Министерството за финансии. Откако ќе заврши изградбата, Пречистителната станица – Скопје ќе стане сопственост на ЈП Водовод и канализација – Скопје.

Проектот ќе се одвива во две различни фази. Почетната фаза опфаќа предтретман и биолошки третман на отпадните води, најмалку до 2035 година, додека следната фаза ќе се фокусира на отстранување на азот и фосфор од отпадните води што се влеваат во реката Вардар, што треба да се заврши најдоцна до 2045 година. По целосното функционирање на пречистителната станица, приближно 74,7% од потребниот капацитет на нацијата за третман на отпадни води ќе биде исполнет до 2027 година.

За да го зајакне овој потфат, Европската унија распредели значителен грант од 70 милиони евра преку Инвестициската рамка за Западен Балкан. Оваа распределба го означува најзначајниот придонес што досега го направила меѓународната финансиска институција во водоводниот сектор во земјата. Финансиската поддршка на ЕУ има за цел драматично да ги забрза подготовките и спроведувањето на проектот, што на крајот ќе резултира со прочистување на 90% од отпадните води во Град Скопје и 74,7% од отпадните води во државата. Овој проект беспрекорно се усогласува со Економскиот и инвестициски план на ЕУ, стратегијата Global Gateway и Зелената агенда за Западен Балкан.

Исто така, Владата на Република Северна Македонија го олесни финансирањето на изградбата на пречистителната станица преку заем добиен од две банки на ЕУ, Европската инвестициска банка (EIB) 68 милиони евра и Европската банка за обнова и развој (EBRD) 58 милиони евра. Министерката Шукова ја нагласува клучната улога на ЕУ во имплементацијата на овој критично важен капитален инфраструктурен проект. Таа забележува: „Самоуверено тврдам дека без пристап до овие европски финансиски механизми, достигнувањето на оваа последна фаза – изградбата на станицата – ќе беше голем предизвик. Ние длабоко ја цениме поддршката на ЕУ во овој поглед, како и во другите процеси преку кои се стремиме да ги достигнеме европските стандарди “. Пречистителната станица ќе користи врвна технологија, најнова опрема и енергетски ефикасни практики. Топлинската енергија генерирана од станицата ќе биде искористена за согорување на тињата во акцелераторот. Проектот, исто така, предидува дополнителни аспекти како што се техничка помош и обука на персоналот за да се обезбеди одржливост на пречистителната станица.