Hapja e rrugës së Kosovës drejt tregjeve të BE-së

Njihuni me Shalaj, një biznes familjar që operon nga Istogu në Kosovën perëndimore. Ata kanë vite që investojnë për të qenë pjesë të kësaj industrie me vlerë qindra milionë euro. Shalaj gjithmonë kanë pohuar se materialet e shtrimit të tyre janë të cilësisë gjermane.

“Cilësia e shtrimit të betonit që prodhojmë është e njëjtë me atë që do të gjeni kudo në BE. Kompania jonë ka investuar në teknologji dhe procese të brendshme për shumë vite për të sjellë produktet tona në standardet e BE-së,” shprehet Endrit Shalaj, Menaxher i Kontrollit të Cilësisë së kompanisë.

Arritja e provës së cilësisë

Megjithatë, vetëm më herët në vitin 2021 kompania Shalaj mundi të mbështeste pretendimin e tyre me një certifikatë. Me mbështetjen e një projekti të financuar nga BE, Lëvizja e Lirë e Mallrave (FMG), ata mundën të kuptonin se çfarë duhej të bënin për të marrë certifikimin ‘CE’. Vjen nga termi francez ‘conformité européenne’, shkurtesa është shenja e konformitetit të BE-së e përdorur për të vërtetuar se një sërë produktesh përmbushin standardet e sigurisë të BE-së. FMG e udhëzoi kompaninë përmes procedurës së vlerësimit të konformitetit njëvjeçar për të vërtetuar se produkti i tyre plotëson kërkesat për të hyrë në tregun e BE-së.

“Nuk mund të theksojmë sa duhet se sa të lumtur jemi që marrim certifikimin CE – diçka për të cilën kemi punuar për ta arritur për një kohë shumë të gjatë”, thotë Shalaj për arritjen që do të hapë rrugën drejt zgjerimit të pjesës së tyre në tregun vendas dhe do hapin mundësi të reja ndërkombëtare.

Por mësimi nuk u ndal me kaq. E gjithë përvoja dhe njohuritë e fituara në lidhje me procedurën e certifikimit, si dhe kërkesat ligjore vendase dhe të BE-së për materialet e ndërtimit, u ndanë me prodhues të tjerë si pjesë e projektit FMG. Një nga specialistët e përfshirë në proces theksoi se si kjo mund t’i japë një shtysë këtij sektori të rëndësishëm të ekonomisë. “Projekti FMG tregoi se është e mundur që kompanitë kosovare të marrin certifikimin CE. Tani qeveria dhe kompanitë individuale duhet të vazhdojnë punën”, thotë Adam Pinney, specialist në këtë fushë.

Ndarja e njohurive dhe ekspertizës nga specialistë si Z. Pinney si pjesë e projektit tre-vjeçar FMG ndihmoi gjithashtu në përmirësimin e legjislacionit të produktit dhe trajnimin e agjencive të zbatimit për ta bërë tregun më të sigurt për punëtorët dhe konsumatorët. Kjo përfshinte hartimin e teksteve ligjore, miratimin e standardeve evropiane, akreditimin e organeve të vlerësimit të konformitetit, marrjen e certifikatave të kalibrimit dhe trajnimin.

Kjo është pjesë e përpjekjeve të Kosovës për të njehsuar legjislacionin e saj me ligjet e BE-së dhe për të zhvilluar gradualisht një zonë të tregtisë së lirë midis BE-së dhe Kosovës, ku lëvizja e lirë e mallrave, shërbimeve dhe kapitalit janë të garantuara reciprokisht. Kosova dhe BE-ja nënshkruan Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (MSA) në vitin 2016, duke përcaktuar të drejtat dhe detyrimet reciproke.

Arritjet si certifikimi CE për kompaninë Shalaj janë një shenjë e qartë se kompanitë janë më konkurruese, produktet janë më të mira dhe më të sigurta dhe partnerët e biznesit mund t’i besojnë njëri-tjetrit – prova e vërtetë se si po shtrohen rrugë të reja ndërmjet tregjeve të Kosovës dhe BE-së.