Tejkalimi i Sfidave të Ujit në Maqedoninë e Veriut

Tubat e ujit të vjetërsuar dhe të instaluar keq përkeqësuan mungesën e ujit dhe rrezikuan cilësinë e ujit të pijshëm në fshat gjatë gjithë vitit. Uji shpesh ndotej me substanca organike, duke paraqitur një rrezik për shëndetin. Për të adresuar këtë problem, pushteti vendor mori vendimin për të lidhur Leskin me ujësjellësin e Vinicës, një qytet më i madh aty pranë, përmes një tubacioni 3.5 kilometra. Njëkohësisht, në Vinicë u vendos një stacion filtrues më i avancuar për pastrimin e ujit të pijshëm dhe një njësi pompimi.

Në shkurt 2023, Banka Evropiane e Investimeve miratoi një kredi prej 50 milionë eurosh për Maqedoninë e Veriut për të trajtuar sfidat e lidhura me ujin në vend. Ky zhvillim solli përmirësime të ndjeshme në situatën në Leski. “Tani kemi në ujë si në verë ashtu edhe në dimër. Në Leski nuk ka njeri që nuk është i kënaqur”, thotë me gëzim Spasov.

Huaja e miratuar në Maqedoninë e Veriut do të zgjerojë përfitimet e saj përtej Leskit, duke arritur në qytete dhe qyteza të tjera që përballen me sfida të ngjashme të ujit. E referuar si një “hua kornizë”, ajo ofron financime për një sërë projektesh. Me mbështetjen e një garancie nga European Fund for Sustainable Development, një program i BE-së, kjo hua kornizë do të lehtësojë ndërtimin dhe rinovimin e infrastrukturës së furnizimit me ujë, ujërave të zeza dhe mbrojtjes nga përmbytjet në 80 qytete në të gjithë Maqedoninë e Veriut. Gjithashtu, Banka Evropiane e Investimeve ka dhënë 1.2 milionë euro për asistencë teknike.

Ndikimi i projektit do të jetë thelbësor, pasi rreth 700.000 persona do të përfitojnë dhe pasi kjo do të nxisë mundësi të reja ekonomike. Ai do të rrisë gjithashtu qëndrueshmërinë e vendit ndaj ndryshimeve klimatike, duke përfituar rreth 40% të popullsisë.

Fondet e alokuara do t’u mundësojnë Bashkive të përzgjedhura të përmirësojnë dhe modernizojnë infrastrukturën e tyre të ujit dhe ujërave të zeza, duke përfshirë rrjetet e shpërndarjes dhe grumbullimit. Për më tepër, masat emergjente për mbrojtjen nga përmbytjet do të zbatohen për të rritur rimëkëmbjen. Programi Bashkiak për investime në ujë do të zbatohet nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të Maqedonisë së Veriut, me mbështetje teknike nga EBI në vlerën prej 1.2 milionë euro. Kjo nismë është pjesë e Iniciativës për Rezistencën Ekonomike, e cila synon të mobilizojë financime shtesë për të mbështetur rritjen, infrastrukturën thelbësore dhe kohezionin social në Ballkanin Perëndimor.

Nënkryetarja e EIB Lilyana Pavlova, përgjegjëse për operacionet në Maqedoninë e Veriut, theksoi natyrën strategjike të këtij investimi, të mbështetur nga Team Europe. “Është prioritet për sigurimin e kushteve më të mira të jetesës dhe në rrugën drejt anëtarësimit në BE, duke përafruar me standardet e BE-së. Investimi do të ndihmojë në mbylljen e një boshllëku të rëndësishëm investimi në sektorin e ujit dhe do t’u sigurojë partnerëve tanë vendorë financim afatgjatë për të përmbushur nevojat e tyre dhe qëllimet e qëndrueshmërisë, “tha Pavlova. Pavlova theksoi më tej përfitimet sociale dhe ekonomike që do të lindin nga përmirësimi i kushteve mjedisore dhe të jetesës, duke rritur gjithashtu qëndrueshmërinë e infrastrukturës ujore ndaj ndryshimeve klimatike – një objektiv kyç për EIB si bankë e BE-së për klimën.