Shfrytëzimi i inteligjencës artificiale për sigurinë në tren
Njihuni me robotin hekurudhor, të shpikur nga një ekip shkencëtarësh nga Serbia për të mbajtur pasagjerët të sigurt!
21/06/2022
Për të qenë në përputhje me rregulloret hekurudhore ndërkombëtare, lokomotivat duhet të inspektohen vazhdimisht. Kjo mund të përfshijë inspektimin vizual, matje më të detajuara ose hapjen e një pjese të mjetit të transportit. Lloji i inspektimit varet nga seria e lokomotivave dhe koha apo distanca në të cilën kanë udhëtuar. Normalisht, inspektimet vizuale kryhen në një gropë nga një inspektor hekurudhor, i cili përdor një elektrik dore për ndriçim. Por shpesh, kjo nuk është aq e lehtë sa ç’duket.
Gjatë viteve të fundit, liberalizimi i tregut të makinerive të mallrave hekurudhore në Serbi ka sjellë në treg një numër të madh makinerish hekurudhore të shkallës së vogël. Shumica prej tyre janë të specializuara në mënyrë relative me produkte specifike mallrash transporti dhe me një numër të limituar lokomotivash, vagonësh dhe burimesh shërbimi. Sidoqoftë, rregullat e inspektimit janë akoma të vlefshme, pavarësisht përmasave të makinerisë së mallrave. Duke qenë se makineritë nuk zotërojnë depo me gropa inspektimi, mjetet e transportit duhet të hiqen nga qarkullimi me ditë apo javë të tëra, që t’u nënshtrohen inspektimit në depot kolektive. Kjo shkakton vonesa, ndërprerje shërbimesh dhe humbje të ardhurash. Për ta kapërcyer këtë sfidë, një grup shkencëtarësh nga Serbia kanë bërë çmos për të gjetur një zgjidhje.
“Vendosëm ta çonim më tutje këtë ide, kështu që i gjithë procesi i operimit u përmbyll me mbështetjen e inteligjencës artificiale, pra, të një roboti.”
Profesor Aleksandar Miltenović, Fakulteti i Inxhinierisë Mekanike - Universiteti i NishitProfesor Aleksandar Miltenović nga Fakulteti i Inxhinierisë Mekanike – Universiteti i Nishit në Serbi – është kreu i ekipit të shkencëtarëve që kanë krijuar ATUVIS-in (Autonomous Train Undercarriage Visual Inspection System). Kjo është një zgjidhje e zgjuar dhe efikase, e bazuar tek inteligjenca artificiale, që do të lejojë inspektimin e trenave në qarkullim por do të shmangë proceset e kushtueshme të mirëmbajtjes që marrin shumë kohë, pasi trenat duhen hequr nga shërbimi për t’i kaluar mbi gropën e inspektimit. Roboti i shpikur nga Profesor Miltenović dhe ekipi i tij mund të ngjitet poshtë trenit, të shkrepë foto dhe të nxjerrë në mënyrë automatike një raport rreth gjendjes së mjetit të transportit.
Profesor Miltenović-i shpjegon se, pas një kërkese nga makinistët privatë hekurudhorë, kaluan mbi pesë vite duke punuar për këtë zgjidhje. Fillimisht, krijuan një pajisje më primitive, e cila përfshinte një zgjidhje mekanike, të bazuar te kamera, por që ende kishte nevojë për ndihmën e njerëzve. “Sidoqoftë, vendosëm ta çonim më tutje këtë ide, kështu që i gjithë procesi i operimit është përmbyllur me mbështetjen e inteligjencës artificiale, me pak fjalë, të një roboti,” thotë Miltenović.
Nga prototipi në treg
Asgjë nga këto nuk do të kishte qenë e mundur pa përkrahjen e skemës së financuar nga BE-ja ‘Proof of Concept’ (EU4TECH PoC). Kjo skemë ndihmon avancimin e teknologjive entuziazmuese, duke përkrahur ekipe publike hulumtimi dhe ndërmarrje të vogla e të mesme, të cilat zotërojnë ide në fazën ‘Proof of Concept’, duke përfshirë këtu nëpërmjet prototipeve dhe licensimit, me synimin final për t’i futur në treg. Përkrahja me prototipe nga EU4TECH PoC për ATUVIS-in ishte përqendruar te verifikimi i realizueshmërisë së inspektimit në terren të vështirë dhe tek aftësia e kamerës në përbërje të tij, e cila ishte pjesë e sistemit për t’u përshtatur me çfarëdolloj pozicioni nën shasi, si dhe në pozicionet anësore. Për më tepër, EU4TECH PoC e ndihmoi ekipin të hulumtonte për mundësinë e patentimit të shpikjes dhe të qartësonte modelin e duhur të biznesit.
“Në momentin që përfunduam projektin EU4TECH, aplikuam për më shumë fonde dhe morëm një rezultat pozitiv. Pa EU4TECH-un, ideja jonë do të mbetej akoma në letër.”
Profesor Aleksandar Miltenović, Fakulteti i Inxhinierisë Mekanike - Universiteti i NishitMe anë të përkrahjes së EU4TECH-ut, ekipi arriti të krijonte prototipin e ri, i cili ishte shumë më i avancuar se i mëparshmi. “Në momentin që përfunduam projektin EU4TECH, aplikuam për më shumë fonde dhe morëm një rezultat pozitiv. Pa EU4TECH-un, ideja jonë do të mbetej akoma në letër.”
Për fazën tjetër dhe njëkohësisht të fundit për zhvillimin e idesë së tyre, ekipi nga Fakulteti i Inxhinierisë Mekanike Nish mori 300,000 euro, si mbështetje nga Fondi për Inovacion në Serbi, i cili bashkë-financohet dhe nga Bashkimi Evropian. Brenda dy vitesh, po planifikojnë ta vënë ATUVIS-in në dispozicion për tregun hekurudhor. “Kur fillova universitetin në fund të viteve ‘90, nuk e mendoja kurrë se do të krijonim robotë për këto lloj qëllimesh. Akoma më duket si ëndërr,” thotë Profesor Miltenović.
Lidhur me projektin
EU4TECH Proof of Concept (PoC) Ballkani Perëndimor ishte një projekt dy-vjeçar shumë-vendësh i Instrumentit për Para-Anëtarësimin (IPA), i financuar nga BE-ja nëpërmjet Western Balkans Enterprise and Development Innovation Facility (WBEDIF). Projekti mbulonte të gjashta ekonomitë e rajonit të Ballkanit Perëndimor. Projektet e mbështetura vinin si rezultat i organizatave të hulumtimit publik dhe start-up-eve/NVM-ve.
WBDEIF-ja është një prej instrumenteve të sektorit privat që përkrahet nga Western Balkans Investment Framework (WBIF) – një nismë e përbashkët e BE-së, organizatave financiare, donatorëve dypalësh dhe përfituesve, që synon harmonizimin dhe bashkëpunimin në investimet për zhvillimin socio-ekonomik të rajonit dhe kontributet për perspektivën evropiane të Ballkanit Perëndimor.
WBIF-ja është mjeti kryesor për vënien në zbatim të Planit ambicioz Ekonomik dhe të Investimeve për Ballkanin Perëndimor, të financuar nga BE-ja. Plani përqendrohet te nxitja e konkurrencës në sektorin privat dhe rritja e mbështetjes për hulumtime dhe risi.
Mëso më shumë
Photo credits: EU4TECH