Rikthimi i qëndisjes me ar | WeBalkans | EU Projects in the Western Balkans

Rikthimi i qëndisjes me ar

Sipërmarrja moderne e femrave dhe një mjeshtëri e lashtë malazeze po ndërthuren me mbështetjen e BE-së.

SCROLL DOWN

Qëndisja malazeze me ar është përdorur në kostumet tradicionale prej më shumë se tre shekujsh, por rrezikohej të harrohej krejtësisht për shkak të ndryshimeve të shijeve dhe të një ndërprerjeje në kalimin e mjeshtërisë nga brezat e vjetër tek ata më të rinj. Një arsye tjetër ishte sepse edhe kur njerëzit dëshironin sende të qëndisura me ar, zbukurimi me ar i kostumeve kombëtare apo këmishëve prej mëndafshi, të cilat edhe të pastolisura kishin shpenzime të mëdha, ishte shumë i shtrenjtë.  Sidoqoftë, kohët e fundit mjeshtëria është nxitur nga nisma e një organizate malazeze për shoqërinë civile dhe nga mbështetja e Bashkimit Evropian.

Biserka Raičević është rreth të gjashtëdhjetave dhe i përket një familje malazeze që ruan traditat, veçanërisht ato të lidhura me artizanatin. Edhe pse punoi si ekonomiste për pjesën më të madhe të jetës, ajo vazhdoi të praktikonte, gjatë kohës së lirë, edhe artizanatin tradicional që kishte mësuar gjatë viteve të vajzërisë.  Sidoqoftë, ajo nuk e kishte provuar kurrë më parë qëndisjen me ar, kulmin e traditës artizanale malazeze. Kjo gjë ndryshoi kur ajo iu bashkua punishtes së ngritur me mbështetjen e projektit ReLoAD, të financuar nga BE-ja.

“Qëndisja me ar kërkon shumë durim dhe mjeshtëri tepër të veçanta e të vështira.”

Biserka Raičević, RB Ethno Fashion Hand Made

Ringjallja e metodave të harruara

Biserka shpjegon se dëgjoi për punishten nga bashkëshorti i saj, i cili e kishte parë lajmërimin në rrjetet sociale dhe duke e ditur dashurinë e saj për artizanatin, e nxiti drejt kësaj mundësie. Ajo nuk ishte e sigurt nëse duhet të aplikonte, duke qenë se qëndisja me ar është shumë e vështirë por edhe e shtrenjtë, për shkak të përdorimit të fijeve të arit. Sidoqoftë, e mori këtë vendim, e nxitur nga një ndjesi respekti dhe dashurie të madhe për traditën, edhe pse përvoja i mësoi që qëndisja me ar kërkon “shumë durim dhe një mjeshtëri tepër të veçantë e të vështirë”, sikurse thotë ajo.

Trajnimi u organizua nëpërmjet projektit të  financuar nga BE-ja “Ruajtja dhe zhvillimi i mjeshtërisë tradicionale malazeze – qëndisja me ar” dhe përfshiu gra të moshave dhe prejardhjeve të ndryshme sociale. Ekspertë më të vjetër të zejes punuan si trajnues për të transmetuar diturinë e tyre. Krahas trajnimit, projekti përfshiu gjithashtu edhe mbështetje për komunikimin dhe krijimin e një plani marketingu për të promovuar qëndisjen me ar, si dhe nxjerrjen në treg të një botimi që jep detaje për historinë dhe rëndësinë e kësaj mjeshtërie.

“Ky trajnim ishte frymëzim shumë i madh për mua. “

Biserka Raičević, RB Ethno Fashion Hand Made

“Ky trajnim ishte frymëzim shumë i madh për mua.” thotë Biserka, dhe, me aftësitë që kishte fituar nga projekti, vendosi të hapte një biznes të vogël, për t’ua treguar dhe vënë në dispozicion sa më shumë njerëzve këto krijime të bukura. Dizenjot me qëndisma të arta janë thelbësore për shumicën e produkteve në biznesin e saj, RB Ethno Fashion Hand Made, përfshirë edhe sendet për përdorim të përditshëm, si çantat, shallet, apo maskat.

Përveç aktiviteteve të prodhimit dhe shitjeve, Biserka ka ngritur edhe punishte falas, ku ndihmon për transmetimin e kësaj mjeshtërie grave të tjera të komunitetit të saj. “Unë besoj se kjo traditë duhet të mbijetojë, prandaj interesohem që këtë metodë ta mësojnë sa më shumë të rinj,” thotë ajo.

About the project

The “Preservation and development of the traditional Montenegrin craft – gold embroidery” project is implemented by the Institute for Entrepreneurship and Economic Development in cooperation with the Association of arts and crafts NIT. The project was supported by the Regional Programme for Local Democracy (ReLOaD), funded by the European Union and implemented by the United Nations Development Programme.

The project aims to promote Montenegrin gold embroidery through the development of a marketing plan, improving the economic and social status of women through sharing gold embroidery skills, and popularising gold embroidery through cooperation with fashion designers.

Find out more

Photo credits: ReLOaD

Please wait while your video is being uploaded...

Don't close this window!

Subscribe to the newsletter

I have read and understood the terms of the privacy statement.