Златниот вез повторно во мода
Современо женско претприемништво и традиционален црногорски занает се преплетуваат со поддршка на ЕУ.
25/04/2022
Црногорскиот златен вез се користи на традиционални носии повеќе од три века, но беше во ризик од изумирање поради промените на модните вкусови и непренесување на занаетот од старите на младите генерации. Дополнителна причина беше тоа што дури и кога имаше интерес за златен вез; додавање злато на прилично скапа носија или свилена кошула чини многу. Меѓутоа, од неодамна, занаетот добива нов елан благодарение на иницијатива од локална црногорска организација на граѓанското општество и поддршка од ЕУ.
Бисерка Раичевиќ е во нејзините шеесетти години и доаѓа од црногорско семејство кое ја негува традицијата; особено поврзана со рачните изработки. Иако поголемиот дел од животот го поминала работејќи како економист, продолжила, истовремено, да ги практикува, како хоби, традиционалните рачни изработки кои ги научила како млада девојка. Но, до неодамна, не беше пробала да работи со златен вез – врвот на црногорската занаетчиска традиција. Ова се сменило кога се приклучила на работилницата организирана со поддршка на проектот „ReLoAD“, финансиран од ЕУ.
„Работата со златен вез бара многу трпение и посебни занаетчиски способности.“
Бисерка Раичевиќ, „RB Ethno Fashion Hand Made“Оживување заборавени техники
Бисерка објаснува дека дознала за работилницата преку својот сопруг; кој го видел повикот на социјалните медиуми и ѝ кажал за можноста, знаејќи ја нејзината љубов кон рачните изработки. Се двоумела дали да се пријави, затоа што работата со златен вез е исклучително напорна, а истовремено и скапа поради златниот конец кој се користи за везот. Но, одлучила да се пријави, водена од љубовта кон традицијата; иако од искуството научила дека „работата со златен вез бара, како што таа вели: – многу трпение и посебни занаетчиски способности.“
Обуката била организирана преку проектот „Зачувување и развој на традиционалните црногорски занаети – златен вез“, финансиран од ЕУ, кој вклучил жени на различна возраст и од различни општествени средини. Постарите експерти во занаетот биле ангажирани како обучувачи за да го пренесат своето знаење. Во текот на обуката, проектот вклучил, исто така, и поддршка за комуникација и создавање маркетинг план за промоција на златниот вез; како и лансирање на публикација која ја раскажува историјата и важноста на занаетот.
„Оваа обука беше огромна инспирација за мене“
Бисерка Раичевиќ, „RB Ethno Fashion Hand Made“„Оваа обука беше огромна инспирација за мене,“ вели Бисерка, а со вештините кои ги стекнала од проектот, одлучила да започне мал бизнис со цел претставување и овозможување поголем пристап до овие прекрасни креации. Дизајните кои содржат златен вез се централни за повеќето производи во нејзиниот бизнис, „RB Ethno Fashion Hand Made“; вклучувајќи и модерни предмети за секојдневна употреба како торби, шалови или маски.
Покрај нејзините производствени и продажни активности, Бисерка организира, исто така, и бесплатни работилници преку кои придонесува за пренесување на вештините на други жени во нејзината заедница. „Верувам дека оваа традиција треба да живее, па, затоа, сакам колку е можно повеќе млади луѓе да ја научат техниката,“ вели таа.
За проектот
Проектот „Зачувување и развој на традиционалните црногорски занаети – златен вез“ е имплементиран од Институтот за претприемништво и економски развој, во соработка со здружението за уметности и рачни изработки „NIT“. Проектот е поддржан од Регионалната програма за локална демократија („ReLOaD“), финансирана од ЕУ, а имплементирана од Програмата за развој на Обединетите Нации.
Проектот цели кон промоција на црногорскиот златен вез преку развој на маркетинг план, подобрувајќи го економскиот и општествен статус на жените преку споделување на вештините за златен вез и популаризирање на истиот во соработка со модни дизајнери.
Дознај повеќе
Find out more
- RB Ethno Fashion Hand Made
- ReLOaD
Photo credits: ReLOaD