Fuqizimi vendor për Integrimin e Shqipërisë në Evropë

Një aspekt tjetër thelbësor i trajtuar nga reforma e qeverisjes vendore në Shqipëri lidhet me rolin e bashkive në procesin e integrimit në Bashkimin Evropian (BE). Jolanda Trebicka, Drejtore Ekzekutive e Civil Society Organisation Europartners Development në Shqipëri (EPD) në atë kohë ishte ndër ekspertët e përfshirë aktivisht në procesin e reformës. Ajo thekson se midis autoriteteve mbizotëronte një mendim se integrimi në BE ishte fokusuar kryesisht në përafrimin e legjislacionit në nivel qendror, duke neglizhuar rëndësinë e qeverisjes vendore. „Megjithatë kjo pikëpamje është jo e saktë, pasi një pjesë e konsiderueshme e legjislacionit është zbatuar në nivelin vendor. Shqipëria ka nisur procesin e harmonizimit të legjislacionit kombëtar me legjislacionin e BE-së. Ashtu si në vendet e BE-së, vlerësimi në Shqipëri konfirmoi se 70% e legjislacionit të harmonizuar/përafruar me legjislacionin e BE-së zbatohet në nivel vendor. Së fundi, u pranua se integrimi në BE është një praktikë gjithëpërfshirëse dhe bashkitë luajnë një rol vendimtar në këtë proces”, thekson Trebicka. Rrjedhimisht, strategjia fillestare e decentralizimit synonte krijimin e këndeve të BE-së në 30 bashki të Shqipërisë deri në vitin 2020.

Në vitin 2017, BE-ja në Shqipëri nisi projektin “Bashkitë për Evropën”. Ky projekt kishte për qëllim ngritjen e rolit të bashkive në procesin e integrimit në BE në një nivel më të lartë. Duke filluar pothuajse nga e para, projekti ofroi mbështetje gjithëpërfshirëse në fusha të ndryshme, duke përfshirë ndihmën e të 61 bashkive në krijimin e njësive të BE-së dhe duke u mundësuar atyre të kryejnë detyrat e tyre në mënyrë efektive dhe efikase. Projekti organizoi disa seanca trajnimi për të rritur kapacitetin e bashkive për të hyrë në fondet e BE-së dhe mbështeti njësitë e BE-së në organizimin e eventeve të komunitetit vendor për të shpërndarë informacion në lidhje me BE-në.

Për më tepër, projekti ka ofruar mbështetjen e tij për Delegacionin e BE-së në zbatimin e aktiviteteve të informimit dhe komunikimit në nivel bashkiak. Kjo përfshin ndihmën në fushatat kundër migrimit të paligjshëm, promovimin e programit ERASMUS+ për të rinjtë në bashki dhe ngritjen e ndërgjegjësimit për programet e BE-së për mbështetjen e rurale në nivel lokal. Një fushatë e rëndësishme ishte “Europe is Here” që konsistonte në informimin e popullsisë vendase mbi kontributin e BE-së në zhvillimin social dhe ekonomik të komuniteteve vendore.

Në përgjithësi, projekti ka dhënë një kontribut të rëndësishëm dhe thelbësor në rritjen e kapaciteteve qeverisëse të bashkive në lidhje me çështjet që kanë të bëjnë me BE-në, duke dhënë rezultate pozitive. Projekti konsiderohet si një praktikë më e mirë në vendet e Ballkanit Perëndimor gjatë veprimtarisë së organizuar nga Komiteti i Rajonit në kuadër të Ditës së Zgjerimit (Enlargement Day), më 6 korrik 2022.  Megjithatë, zonja Trebicka pranon se ka ende vend për përmirësim. “Ka fusha që kërkojnë përmirësime të mëtejshme. Duhet bërë më shumë për të informuar dhe ngritur kapacitetet e të gjithë administratës vendore dhe për të mbështetur këshillat e qytetit për të luajtur një rol më aktiv në proceset e rëndësishme të integrimit në BE në terren. Megjithatë, mund të pohoj me besim se ne kemi hedhur bazat që bashkitë të marrin një rol shumë më domethënës në procesin e integrimit në BE në të ardhmen”, pohon Trebicka.