Во 2014 година, Албанија презеде значајна иницијатива за реформирање на системот на локалната самоуправа, стремејќи се кон реална и суштинска децентрализација, преку надградба на претходните, но недоволни напори. Оваа иницијатива се обиде да ја зајакне локалната самоуправа со значителни финансиски и економски овластувања, права и одговорности. Целта на оваа иницијатива е подобрување на административните, инвестициските, регулаторните и услужните способности во основните функции, истовремено опфаќајќи и трансфер на дополнителни одговорности. Едновремено, територијалната административна реформа имаше за цел да ги преструктуира административните граници на земјата преку реорганизација на фрагментираните единици на локалната самоуправа. Ова преструктуирање имаше за цел да ги реши проблемите на незадоволителните јавни услуги што им се обезбедуваат на локалните заедници и отсуството на економии од обем, што резултираше во прекумерни административни трошоци. Целта беше да се создаде покохезивен и поефикасен територијален систем кој ќе може подобро да служи на потребите на населението.
“Сепак, оваа перцепција е неточна, бидејќи значителен дел од законодавството всушност се спроведува на локално ниво. Конечно, беше препознаено дека интеграцијата во ЕУ е опсежна практика, а општините играат клучна улога во овој процес.”
Јoланда Требицка, Тим лидер
Друг клучен аспект што се адресира со реформата на локалната власт во Албанија се однесува на улогата на општините во процесот на интеграција во Европската Унија (EU). Јоланда Требицка, извршен директор на Организацијата за граѓанско општество Europartners Development Албанија (EPD) во тоа време беше меѓу експертите активно вклучени во реформскиот процес. Таа истакнува дека меѓу властите преовладува мислењето дека интеграцијата во ЕУ првенствено се фокусира на приближување на законодавството на централно ниво, занемарувајќи го значењето на локалното управување. „Сепак, оваа перцепција е неточна, бидејќи значителен дел од законодавството всушност се имплементира на локално ниво. Албанија го започна процесот на усогласување на националното законодавство со законодавството на ЕУ. Како и во земјите на ЕУ, проценката во Албанија потврди дека 70% од хармонизираното/усогласеното законодавство со законодавството на ЕУ се имплементира на локално ниво. На крај, беше согледано дека ЕУ интеграцијата е сеопфатна практика и општините играат клучна улога во овој процес“, вели Требицка. Следствено, првичната стратегија за децентрализација имаше за цел да воспостави ЕУ катчиња во 30 општини во Албанија до 2020 година.
Во 2017 година, ЕУ во Албанија го иницираше проектот „Општините за Европа“. Овој проект имаше за цел да ја подигне улогата на општините во процесот на интеграција во ЕУ на повисоко ниво. Почнувајќи речиси од нула, проектот обезбеди сеопфатна поддршка во различни области, вклучително и помош за сите 61 општина во формирањето на ЕУ единиците и нивно оспособување да ги извршуваат своите должности успешно и ефикасно. Проектот организираше неколку обуки за подобрување на капацитетот на општините за пристап до фондовите на ЕУ и ги поддржа ЕУ единиците во организирање настани во локалната заедница за ширење информации поврзани со ЕУ.
“Постојат области кои бараат дополнителни подобрувања. Сепак, можам со сигурност да тврдам дека ги поставивме темелите за општините да преземат многу позначајна улога во процесот на ЕУ интеграција во иднина.”
Јoланда Требицка, Тим лидер
Дополнително, проектот даде своја поддршка на ЕУ Делегацијата во спроведувањето на информативните и комуникациските активности на општинско ниво. Ова вклучува помош во кампањи против илегалната миграција, промовирање на програмата ЕРАЗМУС+ на млади поединци во општините и подигање на свеста за ЕУ програмите за поддршка на руралните средини на локално ниво. Важна кампања беше „Европа е тука“ која се состоеше од информирање на локалното население за придонесот на ЕУ за социјалниот и економскиот развој на локалните заедници.
Генерално, проектот даде значаен и суштински придонес во зајакнувањето на капацитетите за управување на општините во однос на прашањата поврзани со ЕУ, при тоа придонесувајќи со позитивни резултати. Проектот се смета за најдобра практика во земјите од Западен Балкан за време на настанот организиран од Комитетот на регионот во рамките на Денот на проширувањето, на 6 јули 2022 година. Сепак, г-ѓа Требицка признава дека сè уште има простор за подобрување. „Постојат области кои бараат дополнителни подобрувања. Треба да се направи повеќе за да се информираат и подигнат капацитетите на целата локална администрација и да се поддржат градските совети за да играат попроактивна улога во важните процеси на интеграција во ЕУ на терен. Сепак, можам самоуверено тврдам дека ги поставивме темелите за општините да преземат многу позначајна улога во процесот на ЕУ интеграција во иднина“, потврдува Требицка.
За проектот
Општата цел на проектот Општините за Европа беше да ги зајакне капацитетите на општинското управување и да допре до албанските граѓани и албанските локални администрации со информации за ЕУ, нејзините политики, програми и фондови. Сите проектни активности беа организирани околу следните компоненти: интеграција во ЕУ и координација на донатори, институционално зајакнување и обука, вмрежување и онлајн комуникација, видливост и настани и меѓусекторски прашања. Проектот за техничка помош обезбеди поддршка за формирање и ефективно функционирање на Единиците за ЕУ прашања во секоја општина. ЕУ Единиците се од клучно значење за управувањето со внатрешните (во општините) координативни процеси за прашања поврзани со ЕУ и служат како главна структура за координација и имплементација на активностите за информирање на заедницата. Вкупната финансиска вредност на проектот (двете фази) е 3,6 милиони евра.
Photo credits: Municipalities for Europe
Друг клучен аспект што се адресира со реформата на локалната власт во Албанија се однесува на улогата на општините во процесот на интеграција во Европската Унија (EU). Јоланда Требицка, извршен директор на Организацијата за граѓанско општество Europartners Development Албанија (EPD) во тоа време беше меѓу експертите активно вклучени во реформскиот процес. Таа истакнува дека меѓу властите преовладува мислењето дека интеграцијата во ЕУ првенствено се фокусира на приближување на законодавството на централно ниво, занемарувајќи го значењето на локалното управување. „Сепак, оваа перцепција е неточна, бидејќи значителен дел од законодавството всушност се имплементира на локално ниво. Албанија го започна процесот на усогласување на националното законодавство со законодавството на ЕУ. Како и во земјите на ЕУ, проценката во Албанија потврди дека 70% од хармонизираното/усогласеното законодавство со законодавството на ЕУ се имплементира на локално ниво. На крај, беше согледано дека ЕУ интеграцијата е сеопфатна практика и општините играат клучна улога во овој процес“, вели Требицка. Следствено, првичната стратегија за децентрализација имаше за цел да воспостави ЕУ катчиња во 30 општини во Албанија до 2020 година.
Во 2017 година, ЕУ во Албанија го иницираше проектот „Општините за Европа“. Овој проект имаше за цел да ја подигне улогата на општините во процесот на интеграција во ЕУ на повисоко ниво. Почнувајќи речиси од нула, проектот обезбеди сеопфатна поддршка во различни области, вклучително и помош за сите 61 општина во формирањето на ЕУ единиците и нивно оспособување да ги извршуваат своите должности успешно и ефикасно. Проектот организираше неколку обуки за подобрување на капацитетот на општините за пристап до фондовите на ЕУ и ги поддржа ЕУ единиците во организирање настани во локалната заедница за ширење информации поврзани со ЕУ.
Дополнително, проектот даде своја поддршка на ЕУ Делегацијата во спроведувањето на информативните и комуникациските активности на општинско ниво. Ова вклучува помош во кампањи против илегалната миграција, промовирање на програмата ЕРАЗМУС+ на млади поединци во општините и подигање на свеста за ЕУ програмите за поддршка на руралните средини на локално ниво. Важна кампања беше „Европа е тука“ која се состоеше од информирање на локалното население за придонесот на ЕУ за социјалниот и економскиот развој на локалните заедници.
Генерално, проектот даде значаен и суштински придонес во зајакнувањето на капацитетите за управување на општините во однос на прашањата поврзани со ЕУ, при тоа придонесувајќи со позитивни резултати. Проектот се смета за најдобра практика во земјите од Западен Балкан за време на настанот организиран од Комитетот на регионот во рамките на Денот на проширувањето, на 6 јули 2022 година. Сепак, г-ѓа Требицка признава дека сè уште има простор за подобрување. „Постојат области кои бараат дополнителни подобрувања. Треба да се направи повеќе за да се информираат и подигнат капацитетите на целата локална администрација и да се поддржат градските совети за да играат попроактивна улога во важните процеси на интеграција во ЕУ на терен. Сепак, можам самоуверено тврдам дека ги поставивме темелите за општините да преземат многу позначајна улога во процесот на ЕУ интеграција во иднина“, потврдува Требицка.
За проектот
Општата цел на проектот Општините за Европа беше да ги зајакне капацитетите на општинското управување и да допре до албанските граѓани и албанските локални администрации со информации за ЕУ, нејзините политики, програми и фондови. Сите проектни активности беа организирани околу следните компоненти: интеграција во ЕУ и координација на донатори, институционално зајакнување и обука, вмрежување и онлајн комуникација, видливост и настани и меѓусекторски прашања. Проектот за техничка помош обезбеди поддршка за формирање и ефективно функционирање на Единиците за ЕУ прашања во секоја општина. ЕУ Единиците се од клучно значење за управувањето со внатрешните (во општините) координативни процеси за прашања поврзани со ЕУ и служат како главна структура за координација и имплементација на активностите за информирање на заедницата. Вкупната финансиска вредност на проектот (двете фази) е 3,6 милиони евра.
Photo credits: Municipalities for Europe
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!
