Примена на вештачка интелигенција за безбедност на возовите
Запознајте го железничкиот робот, измислен од тим научници од Србија, кој ја одржува безбедноста на патниците!
21/06/2022
За да соодветствуваат на железничките регулации, локомотивите се постојано подложни на инспекција. Тоа вклучува визуелна инспекција, подетално мерење или отворање дел од возилото. Видот инспекција зависи од серијата локомотиви или пропатуваното време и растојание. Визуелните инспекции, главно, се извршуваат во инспекциски центар, од страна на железнички инспектор кој користи рачна лампа за осветлување. Но, процесот не е толку едноставен колку што звучи.
Последниве години, либерализацијата на пазарот за железничко карго во Србија резултира со зголемен број на помали железнички оператори на пазарот. Повеќето се специјализирани со специфични карго транспортни продукти и ограничен број на локомотиви, вагони и услужни ресурси. Меѓутоа, без разлика на големината на карго операторот, сè уште важат правилата за инспекција. Со оглед на тоа што малите оператори не поседуваат депоа со инспекциски центри, возилата мораат да престојуваат, со денови или недели, во колективни депоа, за да биде извршена инспекција. Ова резултира со доцнења, прекин на услугите и загуба на приходи. За да се соочат со овој предизвик, група научници од Србија направија сериозен напор за да изнајдат решение.
„Одлучивме да ја доразвиеме оваа идеја, така што целиот операциски циклус е заокружен со поддршка на вештачка интелигенција – робот.“
Професор Александар Милтеновиќ, Факултет за механичко инженерство – Универзитет НишПрофесорот Александар Милтеновиќ од Факултетот за механичко инженерство – Универзитет Ниш, во Србија, е главен на тимот научници кои го развија системот „ATUVIS“ (Autonomous Train Undercarriage Visual Inspection System/Автономен систем за визуелна инспекција на возови). Станува збор за паметно и ефикасно решение засновано на вештачка интелигенција кое ќе овозможи инспекција на оперативните возови преку избегнување на скапите и долги операции за нивно одржување, како и нивно вадење од употреба и ставање во инспекциските центри. Роботот, измислен од професор Милтеновиќ и неговиот тим, може да биде ставен под возот; со цел сликање и автоматско генерирање извештај за состојбата на возилото.
Професор Милтеновиќ објаснува дека преку пет години работеле на ова решение; и тоа на барање од страна на приватните железнички оператори. На почетокот, развиле попримитивен уред со решение засновано на механичка камера, но со потреба од човечка поддршка. „Меѓутоа, одлучивме да ја доразвиеме оваа идеја, така што целиот операциски циклус е заокружен со поддршка на вештачка интелигенција – робот,“ вели професор Милтеновиќ.
Од прототип до пазар
Ништо од ова не би било возможно без поддршка на шемата „Proof of Concept“ („Доказ за концепт“) (EU4TECH PoC), финансирана од ЕУ. Оваа шема овозможува помош за возбудливите технологии за напредок и тоа преку поддржување тимови за јавно истражување, како и мали и средни претпријатија кои имаат идеи во фазата „Доказ за концепт“; вклучително преку прототипирање и патентирање, со цел нивно крајно доведување на пазарот. Поддршката за прототипирање на „EU4TECH PoC“ за шемата „ATUVIS“ беше фокусирана на проверка на изводливоста на инспекцијата на груб терен и способноста на компонентната камера; дел од системот да заземе каква било положба на подвозјето, како и да биде поставена во странична насока. Дополнително, „EU4TECH PoC“ му помогна на тимот да ја истражи можноста за патентирање на изумот и да го одреди соодветниот бизнис модел.
„Само што го завршивме проектот „EU4TECH“, се пријавивме за дополнително финансирање и добивме позитивен одговор. Без „EU4TECH“, нашата идеја сè уште ќе останеше само на хартија.“
Професор Александар Милтеновиќ, Факултет за механичко инженерство – Универзитет НишСо поддршка на „EU4TECH“ тимот можеше да го развие следниот прототип кој е многу понапреден од претходниот. „Само што го завршивме проектот „EU4TECH“, се пријавивме за дополнително финансирање и добивме позитивен одговор. Без „EU4TECH“, нашата идеја сè уште ќе останеше само на хартија,“ вели професор Милтеновиќ.
За следната и крајна фаза на развојот на нивната идеја, тимот од Факултетот за механичко инженерство Ниш доби 300000 евра како поддршка од Фондот за иновации од Србија; кофинансиран од ЕУ. За две години, планираат да го направат „ATUVIS“ достапен на железничкиот пазар. „Кога го отворивме факултетот, во доцните 90-ти, не се надевав дека еден ден ќе развиваме роботи за вакви потреби. Сè уште ми се чини дека е сон,“ вели професор Милтеновиќ.
За проектот
„ EU4TECH Proof of Concept“ (PoC) Западен Балкан беше двегодишен повеќе државен инструмент за претпристапна помош, финансиран од ЕУ преку Фондот за претприемништво и иновации за развој на Западен Балкан. Проектот ги покри шесте економии во регионот на Западен Балкан. Поддржаните проекти, пак, потекнуваа од јавни организации за истражување и стартапови/мали и средни претпријатија.
Фондот за претприемништво и иновации за развој на Западен Балкан е еден од инструментите на приватниот сектор, поддржан од Инвестициската рамка за Западен Балкан – заедничка иницијатива на ЕУ, финансиски организации, билатерални донатори и корисници; кој цели кон зголемување на хармонизацијата и соработката во доменот на инвестиции за општествено-економски развој на регионот и придонесување за европска перспектива на Западен Балкан.
Фондот за претприемништво и иновации за развој на Западен Балкан е главното средство за имплементација на амбициозниот Економски и инвестициски план за Западен Балкан на ЕУ. Во сржта на планот се зголемувањето на конкурентноста на приватниот сектор и поддршката за истражување и иновација.
Дознај повеќе
Photo credits: EU4TECH