Зголемување на енергетската ефикасност на јавните згради: трансформирање на инфраструктурата во Сараево
Проект, финансиран од ЕУ, работи на ревитализирање на јавните згради во Сараево за посветла и позелена иднина.
22/05/2023
БиХ е држава која се одликува со значајна енергетска неефикасност во доменот на градежниот, индустрискиот и секторот за услуги. Јавните згради во БиХ имаат просечна енергетска потрошувачка трипати повисока од просекот во ЕУ, со што се потполно енергетски неефикасни. Над 70 % од јавните згради во БиХ се изградени пред 30 години, без да се земе предвид енергетската ефикасност. Дополнително, преку 80 % од јавните згради моментално зависат од фосилни горива или градски системи за греење на јаглен.
Сараево, најголемиот град во државата, со просечно население од 360000 жители, е сместен во кантонот Сараево. Овој регионален и административен реон го вклучува градот Сараево и окружувањето, со целосно население од приближно 450000 жители. Кантонот Сараево зависи од увоз на електрична енергија, во висина од 61,6 % од консумираната електрична енергија во 2021 година, додека, пак, 38,3 % доаѓаат од домашно производство. Но, забележан е напредок, со поддршка од ЕУ преку проектот „Енергетска ефикасност на јавните згради во кантонот Сараево“.
„ЕУ со задоволство го поддржува напорот на Владата на кантонот Сараево во справувањето со воздушното загадување преку бројни проекти. За оваа специфична иницијатива, која ќе резултира со почисто греење, подобрена изолација и севкупно подобри услови во училиштата, градинките, студентските домови и здравствените установи во кантонот Сараево, ЕУ обезбеди грант во висина од 2 милиони евра. Проектот претставува значаен напредок кон колективен напор за подобрување на животната средина и квалитетот на воздухот во кантонот Сараево.“
Жил Ребате, шеф на операции, Оддел за економски развој, природни ресурси и инфраструктура при делегацијата на ЕУ во БиХВо тек е значајно подобрување на енергетската ефикасност на јавните згради во Сараево, благодарение на пакетот од 10 милиони евра од ЕУ и Европската банка за реконструкција и развој. ЕУ додели 2 милиони евра, додека, пак, Европската банка за реконструкција и развој придонесе со заем од 8 милиони евра за возобнова на 40 згради во главниот град на БиХ. Овие работи се приоритетна иницијатива во склоп на Акцискиот план за зелен град за кантонот Сараево.
Инвестициите првично се фокусираат на 29 училишта и поврзани објекти, шест градинки, три студентски дома, и две болнички установи. Имплементацијата на мерки за заштеда на енергија се очекува да резултира со проценета заштеда на енергија од приближно 13,7 гигавати на час и годишно намалување од околу 4,774 тони емисија CO2. Мерките за енергетска ефикасност вклучуваат и воведување почисти и поефикасни системи за греење, подобра изолација, подобро осветлување и севкупни подобрувања.
Еден од корисниците на поддршка е градинката „Labudovi“ во Сараево, каде што работите за енергетска ефикасност неодамна беа завршени. Интервенцијата вклучи термичка изолација на фасадата, делумна замена на дотраените отвори, инсталација на термостатски вентили на постоечките радијатори, поставување на калориметри и автоматска контрола на греењето со циркулациона пумпа, замена на неефикасното осветлување со ЛЕД светла, и подготвителни мерки за реновирање на зградата.
Жил Ребате, шеф на операции во одделот за економски развој, природни ресурси и инфраструктура при делегацијата на ЕУ во БиХ, присуствуваше на церемонијата со која се означи завршувањето на интервенцијата во градинката „Labudovi“. Тој го потенцираше штетното влијание на воздушното загадување кое има значајни економски последици, го намалува животниот век и го зголемува трошокот за лечење. „ЕУ со задоволство го поддржува напорот на Владата на кантонот Сараево во справувањето со воздушното загадување преку бројни проекти. За оваа специфична иницијатива, која ќе резултира со почисто греење, подобрена изолација и севкупно подобри услови во училиштата, градинките, студентските домови и здравствените установи во кантонот Сараево, ЕУ обезбеди грант во висина од 2 милиони евра. Проектот претставува значаен напредок кон колективен напор за подобрување на животната средина и квалитетот на воздухот во кантонот Сараево,“ изјави Ребате.
„Нашата градинка навистина доби прекрасна промена која сега нè истакнува од останатите. Ја изолиравме зградата и ги заменивме сите безбедносни вентили за греење. Верувам дека сегашните и идните генерации ќе уживаат во убавината на нашата градинка.“
Шпреса Зенони, учителка за претшколска возраст во градинката „Labudovi“Градинката „Labudovi“ во Сараево е првиот објект подлежен на целосна реновирање, подобрувајќи ги условите за најмалите, намалувајќи го трошокот за греење и минимизирајќи ги штетните емисии во воздухот.
„Нашата градинка навистина доби прекрасна промена која сега нè истакнува од останатите. Ја изолиравме зградата и ги заменивме сите безбедносни вентили за греење. Верувам дека сегашните и идните генерации ќе уживаат во убавината на нашата градинка,“ потенцира Шпреса Зенони, долгогодишна учителка за претшколска возраст во градинката „Labudovi“. Таа додава дека изолацијата на градинката ќе придонесе за попријатна и повесела средина за децата.
За проектот
Проектот „Енергетска ефикасност на јавните згради во кантонот Сараево“ е имплементиран како дел од Регионалната програма за енергетска ефикасност („REEP/REEP Plus“) за Западен Балкан. Оваа програма беше идентификувана како еден од водечките проекти во рамки на „Бранот на реновирање“ од делот „Чиста енергија“ на Економскиот и инвестициски план за Западен Балкан на Европската комисија. Овие проекти носат значаен придонес за намалување на стакленичките гасови и подобрување на животните стандарди и здравјето на граѓаните. Активностите спроведени во рамки на Регионалната програма за енергетска ефикасност се во насока на Регулативата на ЕУ и целите на Зелената агенда за Западен Балкан, засновани на петте темели од Европскиот зелен договор. Регионалната програма за енергетска ефикасност беше воспоставена од страна на Инвестициската рамка за Западен Балкан во 2012 година. Различни организации соработуваат за да постигнат успех, вклучително и Енергетската заедница, Европската банка за реконструкција и развој, Европската комисија и Банката за развој „KfW“. Програмата вклучува преку 600 милиони евра инвестиции од Европската банка за реконструкција и развој и Банкарската групација „KfW“; комбинирани со грантови од Инвестициската рамка за Западен Балкан.
Photo credits: WBIF and EBRD