Подобрување на соработката со цел справување со предизвиците со кои се соочуваат ранливите повратници во Србија

Помошта беше обезбедена во рамките на проектот финансиран од ЕУ „Зајакнување на националните и локални системи за поддршка на ефективна социо-економска интеграција на повратниците во Западен Балкан“. Како дел од овој проект, УНДП им помага на трите локални влади – Нови Сад, Ваљево и Бујановац – во активирање, или во некои случаи, реактивирање на нивните Локални совети за миграција. Проектот, исто така, обезбедува поддршка за градење на капацитетите на давателите на јавни услуги и локалните невладини организации, за да се обезбеди холистичка поддршка и да се насочи пристапот на повратниците до услугите на локално ниво и да се воведат нови услуги кои се однесуваат на специфичните потреби на повратниците. Ова е дел од заедничките напори на УНДП со партнерите за експериментирање и спроведување на иновативни, системски решенија за социо-економска реинтеграција на ранливите групи повратници, особено Ромите.

Постојат голем број витални улоги што ги играат локалните совети за миграција во ефективно реинтегрирање на ранливите повратници. Една од овие улоги е скенирање на потребите на повратниците и поврзување на учесниците со цел обезбедување сеопфатни решенија. За повеќето повратници низ економиите на Западен Балкан, еден од најголемите предизвици е недостатокот на формални работни места, најголемиот дел од повратниците заработуваат за живот преку неформални работни места. Сепак, има и други критични предизвици со кои се соочуваат повратниците, објаснува Љиљана Михајловиќ, директор на Канцеларијата за инклузија на Ромите на автономната покраина Војводина и член на Локалниот совет за миграција во Нови Сад, Србија.

Во Нови Сад, најголемата неформална ромска населба во градот е Велики Рит, каде што живеат повеќето повратници. Покрај лошата инфраструктура и субстандардните услови за живеење, нема одредба за регистрирање домашна адреса во Велики Рит. Како резултат на тоа, повратниците не можат да добијат лични документи, а без идентификација, тие не се подобни за социјална заштита. Со цел да се реши ова итно прашање, Локалниот совет за миграција во Нови Сад идентификуваше привремено, краткорочно решение за регистрирање на повратниците на привремена локална адреса, овозможувајќи им брз пристап до виталните услуги. Во меѓувреме, Локалниот совет за миграција активно работи на долгорочно решение. „Работиме на воспоставување процедури и локална мрежа која ќе им помогне на повратниците да добијат лични документи“, вели Љиљана. Иако процесот бара координација меѓу многу субјекти и повеќе процедури, Локалниот совет за миграција го презема водството во изнаоѓање решение за повратниците.

Локалните совети за миграција, исто така, имаат водечка улога во формулирањето и спроведувањето на Локалните акциони планови (LAPs). Локалните акциони планови се стратешки и акциски документи што ги усвојуваат локалните влади заедно со буџетите за да се осигураат дека се спроведуваат неопходните активности за справување со потребите. Проектот обезбеди експертска поддршка на локалниот совет за миграција во Нови Сад и две други општини во подготовката на нивните локални акциони планови.

Во примерот на Нови Сад, освен предизвикот од отсуството на домашна адреса, беа идентификувани неколку други итни приоритети за да се одговори на потребите на повратниците. Еден од идентификуваните приоритети е формирање на едношалтерски сервисен центар во близина на населбата Велики Рит, со цел услугите да се доближат до повратниците. Важно е Ромите и повратниците да имаат лесен и брз пристап до различни услуги преку овој центар. Приоритетите кои се идентификувани се вклучени во локалниот акционен план на Нови Сад, заедно со предложениот буџет за нивно спроведување. На пример, во овој сервисен центар, се обезбедува поддршка за запишување во училиштата на деца повратници и помош за учење на децата повратници, кои се од витално значење за спречување на отпишувањето од училиште и придонесуваат за подобрување на образовните резултати и реинтеграција на децата повратници.

Богданка Тасев Периновиќ, проект менаџер во УНДП Србија, објаснува дека локалните совети за миграција имаат значајна улога во обезбедувањето повратниците успешно да се реинтегрираат во нивните матични заедници и да водат исполнет живот. Со обезбедување помош и поддршка за повратниците, промовирање на социјалната инклузија и следење и оценување на процесот на реинтеграција, локалните совети за миграција обезбедуваат повратниците да ја имаат потребната поддршка за да напредуваат во своитематични заедници. „Би сакала да истакнам дека ова е прв пат овие институции да се здружат за да работат на приоритетите и предизвиците на повратниците, конкретно и сеопфатно. Во Западен Балкан и во нашиот случај во Србија, ова е значаен чекор кон обезбедување повратниците ја добиваат поддршката што им е потребна за да напредуваат во своите матични заедници“, вели Богданка.