Водење загаден урбан живот

„Секој кој живее во Тирана е свесен за слабиот воздушен квалитет, но сега имаме податоци кои го потврдуваат тоа и докажуваат колку, всушност, ситуацијата е лоша,“ вели Арион Сауку, проектен координатор на проектот „Green Lungs“ кој, имено, е првиот проект кој нуди разбирливи податоци поврзани со проблемот. Користејќи алтернативни техники за контрола, проектот го мери загадувањето со подвижни броила на стотици локации низ главниот град. Тука спаѓаат: бурниот центар на градот, местата околу училиштата, како и постојките ширум најдолгите автобуски маршрути во Тирана. Проектот „Green Lungs“ разгледува осум различни параметри за да ги измери загадувачите. „Најголемите воздушни загадувачи се индустриите за транспорт и градежништво. Нивоата кои ги мериме редовно ги надминуваат стандардите на ЕУ, а во одредени случаи се дури три или четирипати повисоки,“ вели Сауку.

Во текот на тригодишен период, проектот „Green Lungs“, финансиран од ЕУ, ја проширил својата контрола во трите најголеми градови: Драч, Елбасан и Скадар. Резултатот бил следниот: загадувањето е предизвикано од тоа што најмногу се бара – домување и автомобили. Сè уште нема еколошки стандарди кои се применуваат за градежната индустрија која предизвикува високи нивоа прашина во текот на годината. Во меѓувреме, постојан извор на загадувачи се и нестандардните автомобили кои испуштаат опасни честички при согорувањето гориво. Резултатите покажуваат дека приближно 700000 автомобили се во употреба во државата.

Овие сектори бараат брза и континуирана интервенција за намалување на воздушното загадување, особено сега кога проблемот може да биде поддржан со разбирливи и бројни податоци. Меѓутоа, проблемот „се прелива“ и кон останатите урбани подрачја во регионот. Нивото на воздушно загадување во Западен Балкан е едно од највисоките во Европа и има директно влијание врз здравјето на граѓаните. Оттука, Европската Унија постави план за дезагадување; вклучувајќи ги водата и почвата, меѓу главните подрачја кои треба да се решат во рамки на Зелената агенда (Green Agenda). Се работи за нова стратегија за раст која има за цел да направи премин од традиционалниот економски модел кон одржлива економија, во согласност со Европскиот зелен договор.

Дополнително на мерењата на воздушниот квалитет, алтернативата платформа, создадена од проектот „Green Lungs“, го контролира и звучното загадување предизвикано од човечки фактор, како и урбаниот екосистем за позеленување. „Постојат бројни информации, поврзани со трите компоненти, за  носителите на одлуки да можат да реагираат – генериравме податоци, илустриравме мапи и наративи за да ги посочиме жариштата,“ вели Сауку кој верува дека политиките треба да покриваат повеќе аспекти со цел подобрување на животот на луѓето во големите градови во Албанија.

Дотогаш, пионерската работа, во доменот на визуелизирање на проблемот со воздушниот квалитет, е направена. Истовремено, при имплементирањето на проектот, „Green Lungs“ успеале да ги едуцираат младите за овој проблем околу нивното училиште и секојдневното движење. Покрај љубопитните минувачи кои ги забележале стотиците броила во нивните соседства, проектот оставил и незаменлива онлајн податочна база за секој кој сака да го лоцира жариштето на воздушен квалитет во својот град.