Zbližavanje tokom objeda u Prizrenu, Kosovo
Grupa organizacija sa Kosova uvodi inovativne načine predstavljanja kulturnog naslijeđa kao savremenog iskustva koje se treba doživijeti i u kome se treba uživati.
15/01/2021
Prizren se smatra kulturnom prijestolnicom Kosova zbog svoje istorije i obilja kulturnog naslijeđa. Grad takođe ima bogato tradicionalno prehrambeno naslijeđe, uključujući leqenik kukuruzni hljeb, lokalni sir i jela na bazi mesa, poput tavë i sarme.
Ipak, ova ukusna hrana nije dostupna većini posjetitelja. Oni su dio redovnog domaćeg menija za porodice u Prizrenu, ali se rijetko nalaze u restoranima.
Grupa organizacija civilnog društva preuzela je inicijativu da predstavi ovo ukusno skriveno blago čak i posjetiocima koji nemaju prijatelje u Prizrenu. Ideja je jednostavna: internetska aplikacija koja predstavlja niz tradicionalne hrane i domaćinstva u kojima se ta hrana može okusiti uz naknadu zauzvrat. Na ovaj način, osim što će probati tradicionalnu hranu, posjetilac će moći da vidi i tradicionalni porodični život i uživa u unutrašnjem uređenju istorijskih kuća u Prizrenu.
„Ideja čvorišta je okupiti iz različitih sektora organizacije koje su aktivne na području kulturne baštine i stvoriti sinergiju“
Erëmira KrasniqiOvo je samo jedan od projekata koji će uskoro biti pokrenut od strane grupe organizacija koje su dio čvorišta za zajedničko stvaranje naslijeđa. Čvorište je nastalo uz pomoć projekta ILUCIDARE koji finansira EU sa ciljem okupljanja lokalnih kulturnih organizacija radi olakšavanja prenosa znanja, eksperimentisanja i međusektorske saradnje. Projekat takođe ima za cilj uticati na ekonomski i društveni razvoj grada isticanjem njegovih kulturnih i umjetničkih potencijala.
Erëmirë Krasniqi je izvršni direktor Oral History of Kosovo, jedan od članova čvorišta. „Ideja čvorišta je okupiti iz različitih sektora organizacije koje su aktivne na području kulturne baštine i stvoriti sinergiju“, objašnjava ona.
Učiniti nematerijalno naslijeđe opipljivim
Prizren ima izuzetne arhitektonske dragulje, a njegova naslijeđa su svjedočanstvo o različitim kulturnim uticajima i tradicijama. Međutim, grad takođe ima vrlo bogato nematerijalno naslijeđe – posebno njegove zanate (izdvojimo vez u miraz, [tapiseriju i filigran), muziku i gastronomiju.
„Navikli smo Prizren posmatrati kao mjesto sa starim džamijama i crkvama, ali imamo vrlo malo vodiča za uživanje u drugim stvarima, poput muzike, hrane i filigrana. Naša ideja je da omogućimo ljudima da kulturno naslijeđe shvate ne samo kao nešto iz prošlosti, već i kao savremenu stvar koju možete dodirnuti, okusiti, doživjeti i u kojoj možete uživati “, kaže Eremire.
Eremire takođe objašnjava da je jedan od ciljeva čvorišta naslijeđa da uhvati ovu vrstu lokalnog zamaha. “Ako postoji ideja ili prilika, možemo je podržati i ojačati i koristiti čvorište kao neku vrstu laboratorija u koje se ideje slivaju, testiraju i dalje razvijaju uz našu saradnju i stručnu podršku. Krajnja vizija je pojačati glas organizacija kulturnog naslijeđa i povećati naše prisustvo i obim projekata u oblasti kulturnog naslijeđa ”, kaže ona.
„Mi konstantno vodimo dijalog; mi zajedno stvaramo ideje i mislim da je to važno.”
Aziliz VandesandeNevladina organizacija Kulturno naslijeđe bez granica partner je projekta na zapadnom Balkanu. Osim inovacija vođenih naslijeđem koje dolaze iz njihovog čvorišta, njihov projekat ima inicijativu usmjerenu na međunarodnu saradnju vođenu baštinom. Konkretno, oni mapiraju i bilježe kule (tradicionalne kamene kuće) u Albaniji, na Kosovu i u Crnoj Gori i pripremaju sve za njihovo uvrštavanje na UNESCO -ov popis svjetske baštine.
Dr Aziliz Vandesande je postdoktorski istraživač u Međunarodnom centru za očuvanje Raymond Lemaire na Katoličkom univerzitetu u Leuvenu i tehnički je koordinator projekta. Ona objašnjava da su u razvoju projekta htjeli prihvatiti novi koncept međunarodnih odnosa. „Mnogo bolje se uklapa ideja razmjene znanja. Mi konstantno vodimo dijalog; mi zajedno stvaramo ideje i mislim da je to važno ”, kaže ona.
ILUCIDARE je trogodišnji projekat finansiran u okviru programa Evropske unije Horizon 2020. Projekat vodi Univerzitet u Leuvenu (Belgija) i okuplja osam međunarodnih partnera. Cilj projekta je promovisati inovacije vođene baštinom kao i međunarodnu saradnju vođenu baštinom. Projekat se provodi na četiri kontinenta, sa lokacijama uključujući zapadnu Evropu, zapadni Balkan, sjevernu Afriku, podsaharsku Afriku, bliski istok i južnu Ameriku. Projekat želi da njegov dugoročni učinak bude uspostavljanje prve globalne mreže praktičara koji promovišu inovacije i međunarodne odnose pod vođstvom baštine u cijelom svijetu.
Photo credits: Fitim Shala, Erëmirë Krasniqi, Jeton Jagxhiu