Turizam za budućnost: Inicijativa za eko-oznake na Kosovu i Crnoj Gori
Projekat koji finansira EU podržava preduzeća u prekograničnom regionu između Kosova i Crne Gore da povećaju svoje kapacitete u sektoru turizma.
04/12/2023
Ekološke oznake i međunarodno priznati sertifikati su obilježja koja se dodjeljuju proizvodima i uslugama prepoznatim po umanjenom uticaju na okoliš u poređenju sa sličnim ponudama, što ih čini ekološki odgovornijim izborom. Unutar ugostiteljske industrije, eko-označavanje služi kao vrijedan alat za klijente, nudeći uvid u održive prakse koje hoteli uključuju u svoje svakodnevno poslovanje. Prema izvještaju Booking.com-a o održivom putovanju za 2019, nevjerovatnih 70% putnika, na globalnom nivou, izražava veću sklonost ka rezervaciji smještaja u ustanovama kada znaju da iste daju prioritet onome što je ekološki prihvatljivije, bez obzira na primarni cilj boravka na lokaciji.
Da bi eko-oznake zadržale svoj kredibilitet, moraju biti dodijeljene od strane nezavisnih ovlaštenih izdavača sertifikata koji posjeduju stručnost za temeljnu procjenu hotela i smještajnih jedinica. Kriterijumi koji se koriste za sertifikaciju eko-oznake trebaju biti javno dostupni korisnicima usluga, da bi se osigurala transparentnost u procesu. U idealnom slučaju, sveobuhvatna eko-oznaka treba da pokrije sve aspekte održivosti. Pored razmatranja ekoloških pitanja, ovo obuhvata i društvene standarde, kao što su uslovi rada u hotelu, te kulturni i ekonomski faktori. Važno je da turizam doprinosi destinaciji i njenim lokalnim zajednicama, omogućavajući im da aktivno učestvuju i oblikuju turističku industriju.
„Naš cilj sa ovim projektom je da podstaknemo novi pristup razmišljanju o budućnosti turizma u prekograničnom regionu. To uključuje uvođenje eko-oznaka, koje predstavljaju jedan od najvažnijih standarda turističke industrije u svijetu, a ranije nisu bile dostupne u našem regionu. “
Ahmet Jetulahu-meti, izvršni direktor Prishtina REA-aOsim ispunjavanja potrebnih kriterijuma, sam proces sertifikacije uključuje komplikovane procedure i značajne finansijske obaveze koje može biti teško ispuniti. Prepoznajući ovo, partnerske nevladine organizacije (NVO) i opštine u prekograničnom regionu između Kosova i Crne Gore pokrenule su inicijativu da pomognu lokalnom ugostiteljskom sektoru u dobijanju sertifikovanih eko-oznaka.
Ahmet Jetulahu-meti, izvršni direktor Prishtina REA-a, vodi prekogranični konzorcijum odgovoran za implementaciju projekta „Turizam za budućnost“. Među različitim ciljevima, ovaj projekat ima i zadatak da pruži podršku hotelima i sličnim ugostiteljskim objektima u prekograničnim regionima kako bi im pomogao da se uključe u sertifikaciju ekološkim oznakama. Jetulahu objašnjava: „Naš cilj sa ovim projektom je da podstaknemo novi pristup razmišljanju o budućnosti turizma u prekograničnom regionu. To uključuje uvođenje eko-oznaka, koje predstavljaju jedan od najvažnijih standarda turističke industrije u svijetu, a ranije nisu bile dostupne u našem regionu.“ Vrijedi napomenuti da je ovaj projekat sufinansiran kroz Program prekogranične saradnje (CBC) između Kosova i Crne Gore koji podržava EU, uz potporu Opštine Peć, Opštine Kolašin, Prishtina REA-a i IPER-a.
Međunarodna sertifikacija eko-oznaka podrazumijeva sveobuhvatan skup kriterijuma podobnosti, koji pokrivaju aspekte kao što su infrastruktura, održivost životne sredine, profesionalnost osoblja, nabavka svježih i ekološki prihvatljivih proizvoda iz lokalnog područja te uključivanje kulturnog nasljeđa u ponudu.
Trenutno su u toku obuke o ovim ključnim temama za kompanije i turističke stručnjake koji se nalaze u prekograničnim regionima. U ove obuke, koje se održavaju odvojeno u Peći i Kolašinu, uključeno je oko 30 učesnika sa svake strane granice, koji su odabrani iz prijava na otvoreni poziv na učešće. Pored toga, projekat planira da obezbijedi obuku i sertifikaciju za 15 revizora specijalizovanih za eko-oznake. Kako naglašava Ahmet Jetulahu-meti, “Trenutno je primjetan nedostatak sertifikovanih revizora eko-oznaka na Kosovu, u Crnoj Gori ili bilo kojoj susjednoj zemlji. Stoga će postizanje ovih sertifikata biti značajna prekretnica za turizam u regionu.” Cilj nam je da sertifikujemo najmanje 20 korisnika grantova sa međunarodno priznatim ekološkim oznakama (10 iz regiona Peći i 10 iz regiona Kolašina), u skladu sa transparentnim pozivom za podnošenje prijava za grantove, podržanim od strane uporedno razvijene onlajn e-platforme.
„Interesovanje i učešće ovih kompanija je veliko i oni duboko cijene podršku koju pruža projekat.“
Ahmet Jetulahu-meti, izvršni direktor Prishtina REAOsim sertifikacije eko-oznaka, projekat aktivno pomaže korisnicima u regionu olakšavanjem razvoja i implementacije integrisanih turističkih i komunikacijskih strategija, kao i propagiranjem kulturnog nasljeđa i lokalne privrede preko kreativne platforme e-turizma razvijene s ciljem da promoviše i internacionalizuje sektor turizma i kulturne baštine u prekograničnom području. Neke od značajnih aktivnosti su festivali prekograničnog turizma i organizacija i promocija dvije eko staze. Ahmet Jetulahu-Meti pobliže objašnjava pozadinu projekta, napominjući da je sprovedeno opsežno istraživanje koje je uključivalo preko 136 preduzeća iz regiona. Većina ovih preduzeća izrazila je veliki interes za dobijanje podrške za međunarodno priznate ekološke oznake. Jetullahu naglašava visok nivo učešća i entuzijazma među predstavnicima kompanija, navodeći: „Interesovanje i učešće ovih kompanija je veliko i oni duboko cijene podršku koju pruža projekat.“
O programu
Globalni cilj IPA Programa prekogranične saradnje Crna Gora-Kosovo je poboljšanje standarda i kvaliteta života ljudi u programskoj oblasti kroz ekološki održiv i društveno inkluzivan ekonomski razvoj regiona, uz poštovanje njegovog zajedničkog kulturnog i prirodnog nasljeđa. To će se postići kroz zajedničke projekte koji spadaju u sljedeće programske tematske prioritete: promovisanje zapošljavanja, mobilnosti radne snage i društvene i kulturne inkluzije duž granice; zaštita životne sredine, promocija prilagođavanja i ublažavanja klimatskih promjena, sprječavanje i upravljanje rizicima i podsticanje turizma vezanog za kulturnu i prirodnu baštinu područja.
Nauči više
Photo credits: Tourism for Future