Lokalno osnaživanje za evropske integracije Albanije

Drugi ključni aspekt koji se bavi reformom lokalne uprave u Albaniji odnosio se na ulogu opština u procesu integracije u Evropsku uniju (EU). Jolanda Trebicka, izvršna direktorka Organizacije civilnog društva Europartners Development Albania (EPD) u to vreme bila je među stručnjacima koji su aktivno uključeni u proces reformi. Ona ističe da je među vlastima preovladalo mišljenje da su integracije u EU prvenstveno usmerene na približavanje zakonodavstva na centralnom nivou, zanemarujući značaj lokalne uprave. „Međutim, ova percepcija je netačna, jer se značajan deo zakona zaista primenjuje na lokalnom nivou. Albanija je započela proces usklađivanja nacionalnog zakonodavstva sa zakonodavstvom EU. Kao i u zemljama EU, procena u Albaniji je potvrdila da se 70% harmonizovanog/približenog zakonodavstva sa zakonodavstvom EU primenjuje na lokalnom nivou. Konačno, prepoznato je da su integracije u EU sveobuhvatna praksa i da opštine igraju ključnu ulogu u ovom procesu“, navodi Trebićka. Shodno tome, inicijalna strategija decentralizacije imala je za cilj uspostavljanje EU kutaka u 30 opština Albanije do 2020. godine.

EU u Albaniji je 2017. godine pokrenula projekat „Opštine za Evropu“. Ovaj projekat je imao za cilj da podigne ulogu opština u procesu evropskih integracija na viši nivo. Počevši skoro od nule, projekat je pružio sveobuhvatnu podršku u različitim oblastima, uključujući pruženu pomoć svih 61 opštini u uspostavljanju jedinica EU i omogućavajući im da efikasno obavljaju svoje dužnosti. Projekat je organizovao nekoliko obuka za unapređenje kapaciteta opština za pristup fondovima EU i podržao jedinice EU u organizovanju događaja u lokalnoj zajednici radi širenja informacija o u EU.

Takođe, projekat je pružio podršku Delegaciji EU u sprovođenju informacionih i komunikacionih aktivnosti na opštinskom nivou. Ovo uključuje pomoć u kampanjama protiv ilegalne migracije, promociju ERASMUS+ programa mladim pojedincima u opštinama i podizanje svesti o programima EU za podršku ruralnom području na lokalnom nivou. Važna kampanja bila je „Evropa je tu“ koja se sastojala u informisanju lokalnog stanovništva o doprinosu EU društvenom i ekonomskom razvoju lokalnih zajednica.

Generalno, projekat je dao značajan doprinos jačanju kapaciteta upravljanja opštinama u vezi sa pitanjima vezanim za EU, dajući pozitivne rezultate. Projekat se smatra najboljom praksom u zemljama Zapadnog Balkana tokom događaja koji je organizovao Komitet regiona u okviru Dana proširenja, 6. jula 2022. Ipak, gospođa Trebička priznaje da još ima prostora za poboljšanje. „Postoje oblasti koje zahtevaju dalja poboljšanja. Potrebno je učiniti više na informisanju i podizanju kapaciteta cele lokalne administracije i podršci gradskim većima da igraju proaktivniju ulogu u važnim procesima evropskih integracija na terenu. Međutim, mogu sa sigurnošću da tvrdim da smo postavili temelje da opštine u budućnosti preuzmu mnogo značajniju ulogu u procesu evropskih integracija“, potvrđuje Trebićka.