Në Kosovë është shumë e rrallë të hasësh kosha për ndarjen e mbeturinave, dhe riciklimi është bërë i mundur kryesisht përmes kontributit individual të mbledhësve të mbeturinave, të cilët mbledhin mbetje metalike, kartoni dhe plastike nga kosha të zakonshëm të mbeturinave dhe i shesin ato. Megjithatë, falë një OJQ-je të quajtur ‘Let’s Do It Peja’, mbledhja e mbeturinave të tekstilit është rritur në Pejë, një qytet në Kosovën perëndimore. Arba Shehu është një aktiviste mjedisore e re dhe e pasionuar, e cila së bashku me kolegët e saj të OJQ kanë identifikuar këtë problem dhe më pas kanë vendosur të kontribuojnë në zgjidhjen e këtij problemi. Tani ajo është menaxhere e projektit.
Arba shpjegon se ideja e nisjes së një projekti të tillë erdhi për shkak të volumit/masës të mbeturinave të tekstilit të prodhuara dhe për shkak se institucionet publike kanë dështuar në zhvillimin e një sistemi të qëndrueshëm të mbledhjes dhe menaxhimit të mbeturinave në Pejë apo gjetkë në Kosovë. Sipas saj, pjesa më e madhe e mbeturinave në vend, përfundojnë në landfille ligjore dhe joligjore, ndërsa shumica dërrmuese nuk janë në përputhje me standardet themelore mjedisore dhe shëndetësore. “Edhe pse korniza ligjore është përafruar pjesërisht me atë të BE-së, mbeturinat mbeten një nga problemet më domethënëse në Kosovë”, u shpreh Arba.
“Edhe pse korniza ligjore është përafruar pjesërisht me atë të BE-së, mbeturinat mbeten një nga problemet më domethënëse në Kosovë”
Arba Shehu, Menaxhere e Projektit, Let’s Do It Peja
Të kthesh mbetjet në modë
Projekti i financuar nga BE-ja “Promovimi i ekonomisë qarkore si model i qëndrueshëm për zhvillimin e ndërmarrësisë sociale – Projekti SEREC” filloi në janar të këtij viti, me OJQ-në që vendosi një pikë grumbullimi të tekstilit në qendër të qytetit. Për kënaqësinë e stafit të projektit, banorët vendas po i përgjigjen thirrjes për ndarjen e mbetjeve të tekstilit përmes pikave të tilla të grumbullimit.
Projekti është i bazuar në konceptin e ashtuquajtur “3R” (“Redukto, Ripërdor dhe Riciklo”). Megjithatë, përveç kontributit mjedisor, projekti ka edhe një këndvështrim ekonomik pasi kanë hapur një dyqan të dorës së dytë për të shitur tekstilet e dhuruara që janë në gjendje të mirë.
Arba beson se nuk mund të ketë efekt afatgjatë nëse brezat e rinj nuk përfshihen në mënyrë aktive. Prandaj, komponenti arsimor i projektit shihet si më i rëndësishmi nga ajo dhe kolegët e saj. Në bashkëpunim me shkollën e mesme të artit në Pejë, ‘Let’s Do It Peja’ ka nisur një kurs jashtëshkollor të dizajnit ku nxënësit e rinj, të mentoruar nga stilistë me përvojë të punësuar nga projekti, punojnë në dizajnimin dhe prodhimin e veshjeve të reja duke përdorur mbetjet e grumbulluara të tekstilit. Arba shpjegon se kjo është pjesa më emocionuese e projektit për të: “Nxënësit janë shumë të apasionuar dhe ne i kemi parë ata të krijojnë modele shumë interesante dhe tërheqëse.”
“Jam shumë mirënjohëse që jam pjesë e projektit SEREC të financuar nga BE. Po mësoj shumë gjëra të reja dhe po zgjeroj horizontet e mia profesionale me njohuri të reja rreth industrisë së modës.”
Yllka Latifi, Studente
Yllka Latifi është një nga nxënëset pjesëmarrëse në kursin jashtëshkollor të nisur nga projekti. Ajo u shpreh “Jam shumë mirënjohëse që jam pjesë e projektit SEREC të financuar nga BE. Po mësoj shumë gjëra të reja dhe po zgjeroj horizontet e mia profesionale me njohuri të reja rreth industrisë së modës.”
Projekti SEREC synon të jetë i pavarur dhe të vazhdojë me aktivitetet edhe pas përfundimit të financimit të BE-së. OJQ-ja Let’s Do It Peja, aktualisht është duke punuar në regjistrimin dhe hapjen e një ndërmarrje sociale me konceptin dhe emrin e “3R”. Në këtë mënyrë ata synojnë të sigurojnë qëndrueshmëri duke e kthyer këtë projekt në një ndërmarrje me përfitime afatgjata ekonomike dhe mjedisore për komunitetin.
Ndërmarrja e re sociale do të synojë të punësojë staf i cili do të punojë në dizajnimin dhe qepjen e tekstileve të ricikluara, si dhe njerëz për të punuar në dyqanin e rrobave të përdorura. “Në këtë mënyrë ne kemi për qëllim të ndihmojmë njerëzit në nevojë, pasi punonjësit e rinj të ndërmarrjes sociale do të vijnë kryesisht nga grupe vullnetare si gratë, të rinjtë dhe minoritetet”, thotë Arba.
Rreth projektit
Projekti i financuar nga BE-ja “Promovimi i ekonomisë qarkore si model i qëndrueshëm për zhvillimin e ndërmarrësisë sociale – Projekti SEREC” filloi në janar të këtij viti dhe do të përfundojë në dhjetor 2021. Qëllimi i përgjithshëm i projektit është të mbështesë zhvillimin e ndërmarrësisë sociale në Kosovë dhe të mbështesë punësimin e grupeve të margjinalizuara, kryesisht të grave dhe të rinjve, nëpërmjet aplikimit të koncepteve të ekonomisë qarkore.
Photo credits: SEREC
Arba shpjegon se ideja e nisjes së një projekti të tillë erdhi për shkak të volumit/masës të mbeturinave të tekstilit të prodhuara dhe për shkak se institucionet publike kanë dështuar në zhvillimin e një sistemi të qëndrueshëm të mbledhjes dhe menaxhimit të mbeturinave në Pejë apo gjetkë në Kosovë. Sipas saj, pjesa më e madhe e mbeturinave në vend, përfundojnë në landfille ligjore dhe joligjore, ndërsa shumica dërrmuese nuk janë në përputhje me standardet themelore mjedisore dhe shëndetësore. “Edhe pse korniza ligjore është përafruar pjesërisht me atë të BE-së, mbeturinat mbeten një nga problemet më domethënëse në Kosovë”, u shpreh Arba.
Të kthesh mbetjet në modë
Projekti i financuar nga BE-ja “Promovimi i ekonomisë qarkore si model i qëndrueshëm për zhvillimin e ndërmarrësisë sociale – Projekti SEREC” filloi në janar të këtij viti, me OJQ-në që vendosi një pikë grumbullimi të tekstilit në qendër të qytetit. Për kënaqësinë e stafit të projektit, banorët vendas po i përgjigjen thirrjes për ndarjen e mbetjeve të tekstilit përmes pikave të tilla të grumbullimit.
Projekti është i bazuar në konceptin e ashtuquajtur “3R” (“Redukto, Ripërdor dhe Riciklo”). Megjithatë, përveç kontributit mjedisor, projekti ka edhe një këndvështrim ekonomik pasi kanë hapur një dyqan të dorës së dytë për të shitur tekstilet e dhuruara që janë në gjendje të mirë.
Arba beson se nuk mund të ketë efekt afatgjatë nëse brezat e rinj nuk përfshihen në mënyrë aktive. Prandaj, komponenti arsimor i projektit shihet si më i rëndësishmi nga ajo dhe kolegët e saj. Në bashkëpunim me shkollën e mesme të artit në Pejë, ‘Let’s Do It Peja’ ka nisur një kurs jashtëshkollor të dizajnit ku nxënësit e rinj, të mentoruar nga stilistë me përvojë të punësuar nga projekti, punojnë në dizajnimin dhe prodhimin e veshjeve të reja duke përdorur mbetjet e grumbulluara të tekstilit. Arba shpjegon se kjo është pjesa më emocionuese e projektit për të: “Nxënësit janë shumë të apasionuar dhe ne i kemi parë ata të krijojnë modele shumë interesante dhe tërheqëse.”
Yllka Latifi është një nga nxënëset pjesëmarrëse në kursin jashtëshkollor të nisur nga projekti. Ajo u shpreh “Jam shumë mirënjohëse që jam pjesë e projektit SEREC të financuar nga BE. Po mësoj shumë gjëra të reja dhe po zgjeroj horizontet e mia profesionale me njohuri të reja rreth industrisë së modës.”
Projekti SEREC synon të jetë i pavarur dhe të vazhdojë me aktivitetet edhe pas përfundimit të financimit të BE-së. OJQ-ja Let’s Do It Peja, aktualisht është duke punuar në regjistrimin dhe hapjen e një ndërmarrje sociale me konceptin dhe emrin e “3R”. Në këtë mënyrë ata synojnë të sigurojnë qëndrueshmëri duke e kthyer këtë projekt në një ndërmarrje me përfitime afatgjata ekonomike dhe mjedisore për komunitetin.
Ndërmarrja e re sociale do të synojë të punësojë staf i cili do të punojë në dizajnimin dhe qepjen e tekstileve të ricikluara, si dhe njerëz për të punuar në dyqanin e rrobave të përdorura. “Në këtë mënyrë ne kemi për qëllim të ndihmojmë njerëzit në nevojë, pasi punonjësit e rinj të ndërmarrjes sociale do të vijnë kryesisht nga grupe vullnetare si gratë, të rinjtë dhe minoritetet”, thotë Arba.
Rreth projektit
Projekti i financuar nga BE-ja “Promovimi i ekonomisë qarkore si model i qëndrueshëm për zhvillimin e ndërmarrësisë sociale – Projekti SEREC” filloi në janar të këtij viti dhe do të përfundojë në dhjetor 2021. Qëllimi i përgjithshëm i projektit është të mbështesë zhvillimin e ndërmarrësisë sociale në Kosovë dhe të mbështesë punësimin e grupeve të margjinalizuara, kryesisht të grave dhe të rinjve, nëpërmjet aplikimit të koncepteve të ekonomisë qarkore.
Photo credits: SEREC
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!
