Sladjana Vasić është një sipërmarrëse rome nga Kraljevo, një qytet në Serbinë Qendrore. Kompania e saj prodhon të brendshme prej pambuku dhe veshje nate të titulluara Arilje, emri i të cilave vjen nga një qytet i vogël në perëndim të vendit, ku prodhohen fije cilësore pambuku . Kompania e saj është një biznes familjar, të cilin ajo e drejton bashkë me dy djemtë dhe bashkëshortin.
Ata kanë tregtuar produkte pambuku për mbi 15 vite dhe, në vitin 2014, filluan të prodhonin të brendshme dhe veshje nate, të cilat i shisnin në dyqanin e familjes në qendër të qytetit. Megjithatë, dy vjet më parë, iu desh ta ndryshonin këtë strategji shitjesh.
Ta shndërrojmë krizën në një mundësi
Me fillimin e pandemisë së COVID-19-ës, Sladjanës iu desh të mbyllte dyqanin, pa e ditur se kur mund ta rihapte. “Nuk po nxirrnim të ardhura dhe nuk po arrinim t’i shisnim produktet tona, as me shumicë, as në dyqanin tonë,”- thotë ajo.
Në atë periudhë, ajo u kontaktua nga Nisma për Zhvillimin e Sipërmarrjes Rome (REDI). Kjo nismë e financuar nga BE-ja, që vinte në zbatim programin e quajtur Përparimi Digjital Rom, punonte me komunitetet rome të Ballkanit Perëndimor, për të përforcuar aftësitë e tyre digjitale. Ata i ofruan ndihmë Sladjanës për ta kthyer strategjinë e saj të shitjes së produkteve në shitje online, gjë të cilën ajo pranoi ta provonte por me ngurrim. “Në fillim nuk isha e bindur se mund t’i shisja produktet online sepse këto nuk janë produkte luksi, por njerëzit e REDI-t më vërtetuan të kundërtën. Tani i bëjmë shitjet online dhe në të vërtetë, po shkojnë mjaft mirë,” thotë Sladjana.
REDI nisi programin Përparimi Digjital Rom për të ndihmuar kalimin online të bizneseve tradicionale, si dhe formalizimin e tyre. Programi i pajisi sipërmarrësit romë, si Sladjana, me mjete digjitale dhe aftësitë e duhura për t’i çuar bizneset e tyre një hap më para dhe për të nisur zhvillimin online të aktiviteteve sipërmarrëse. Sipërmarrësit që kaluan nëpërmjet këtij programi morën paketa digjitale, trajnime individuale dhe ndihmë mentoruese nga ekspertët e REDI-t.
Orhan Usein është Shef i Zyrës së Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal për Projektin e Integrimit të Romëve. Ai shpjegon se është fuqizimi i komunitetit rom është shumë i rëndësishëm, në mënyrë që të përdorin aftësi digjitale dhe të ndjekin trendet më moderne të biznesit. Programet edukuese të tilla, si Përparimi Digjital Rom, i cili u mbështet nga nisma për Integrimin Rom financiarisht dhe me burime njerëzore, mund ta përshpejtojnë këtë proces dhe të rrisin përfshirjen e qytetarëve romë në promovimin, formimin dhe vënien në zbatim të Agjendës Digjitale për Ballkanin Perëndimor. “Romët nuk duhet të lihen mbrapa, kështu që shpresoj të shoh edhe më shumë programe të tilla.”
Pavarësisht faktit që pandemia e COVID-19-ës sa vjen e ngadalësohet dhe izolimet nuk praktikohen më, shitjet online të Sladjanës sa vijnë e rriten. Ajo ëndërron që ta zgjerojë kompaninë e saj edhe më shumë dhe ta kthejë në një markë të mirënjohur. Mesazhi i saj për të tjerët është frymëzues: “Dua t’u them të gjitha biznesmeneve rome se gratë mund të punojnë po aq sa burrat e madje edhe dhe më shumë. Kështu që vazhdoni, punoni. Punoni me gjithë zemër, jepni gjithë ç’mundni dhe është e sigurt që do të keni sukses.”
Lidhur me projektin
Projekti i 2020-s për Integrimin Rom, zbatuar nga Këshilli për Bashkëpunim Rajonal (RCC) me mbështetjen financiare të Bashkimit Evropian dhe Fondacionit Shoqëria e Hapur, synon të zvogëlojë hendekun socio-ekonomik ndërmjet popullsisë rome dhe jo-rome në Ballkanin Perëndimor dhe në Turqi.
Photo credits: RCC
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!