Зајакнување на земјоделството во Црна Гора
Фондови на ЕУ создаваат нови работни места и производи со подобар квалитет.
22/08/2022
Миленко Недиќ има 47 години и бил дел од армијата. Во 2005, како дел од владините реформи, заедно со 3000 други колеги бил прогласен како технолошки вишок; останувајќи, преку ноќ, без работа. Кога морал да одлучи за следниот чекор, се потсетил на земјоделското искуство на своите родители; што, всушност, била единствената дополнителна работа која знаел да ја работи.
Заедно со сопругата, зеле банкарски заем и купиле три крави со кои ја започнале својата скромна фарма. Почетокот бил особено тежок поради високите каматни стапки за заемот и недостатокот на капацитети. Но, тогаш, се појавила прилика за Миленко и неговата сопруга да го развијат и стабилизираат нивниот бизнис со поддршка на Инструментот за претпристапна помош за рурален развој (ИПАРД II), на ЕУ. „Преку програмите ИПАРД, успеавме да ја комплетираме нашата механизација и да добиеме системи за молзење, како и сета опрема која ми е потребна за фармата. Преку последниот повик, добив поддршка од 48000 евра, кои ги надополнив со мој сопствен придонес од 32000 евра,“ вели Миленко. Денес, Миленко поседува околу 50 крави и ја има една од најголемите фарми во регионот.
„Пред почетокот на имплементацијата на програмата ИПАРД II, имавме само два или три погони за преработка кои ги задоволуваа националните стандарди за безбедност на храната. Денес, имаме преку 21 погон и сите ги исполнуваат стандардите. Овој факт, сам по себе, го претставува позитивното влијание кое ИПАРД II го има во Црна Гора.“
Гордана Дујовиќ, Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанствоПобезбедна храна
Приказната на Миленко Недиќ не единствената успешна приказна во Црна Гора. Досега, околу 254 земјоделци ги искористиле фондовите ИПАРД II; како и можности за подобрувања на работните услови на фармите. Гордана Дујовиќ, од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, објаснува: „Пред почетокот на имплементацијата на програмата ИПАРД II, имавме само два или три погони за преработка кои ги задоволуваа националните стандарди за безбедност на храната. Денес, имаме преку 21 погон од кои сите ги исполнуваат стандардите. Овој факт, сам по себе, го претставува позитивното влијание кое ИПАРД II го има во Црна Гора.“ Според Гордана, досега се креирани преку 100 нови работни места со поддршка на ИПАРД II; од кои најголема полза извлекле младите.
Моментално, Црна Гора ги користи средствата од програмата ИПАРД II; која може да се искористи до крајот на 2023 година, а, неодамна, ЕУ ја усвои и програмата ИПАРД III за Црна Гора за периодот 2021 – 2027. Гордана е позитивно убедена дека ИПАРД III ќе биде дури поуспешна од претходните програми. „Ја започнуваме програмата ИПАРД III со значително повеќе искуство и знаење; стекнати преку имплементација на повиците преку ИПАРД II. Ние, како и корисниците, имаме многу повеќе искуство и верувам дека придобивките значително ќе пораснат. Планирана е, исто така, и акредитација на нови мерки; па, на овој начин, ќе се отворат повеќе можности за корисниците да добијат поголема поддршка; а, Црна Гора, како држава, да добие повеќе од средствата на ЕУ, достапни за оваа намена,“ вели таа.
„Фармата ни овозможува добар живот. Бара и многу работа, а поголемиот дел од заработените средства треба да бидат повторно инвестирани во производството; но, фармата расте.“
Миленко Недиќ, земјоделецМиленко е убеден дека без проектите ИПАРД, девет од десет земјоделци би морале да се откажат од земјоделството. Според него, недоволен број од работоспособното население имаат волја да се ангажираат во земјоделството; па, затоа, механизацијата обезбедена преку повиците на програмата ИПАРД се од значаен придонес. „Фармата ни овозможува добар живот. Бара и многу работа, а поголемиот дел од заработените средства треба да бидат повторно инвестирани во производството; но, фармата расте,“ вели Миленко.
За програмата
Како дел од Инструментот за претпристапна помош (ИПА), дизајниран за поддршка на реформите во државите-кандидатки за членство во ЕУ, Инструментот за претпристапна помош за рурален развој (ИПАРД), се фокусира на земјоделско-прехранбените сектори во овие држави и нивните рурални подрачја. Преку оваа алатка, ЕУ им овозможува на корисниците да добијат финансиска и техничка помош; со цел постигнување поголема одржливост на земјоделскиот сектор и руралните подрачја; усогласувајќи ги со заедничката земјоделска политика на ЕУ.
Дознај повеќе
Photo credits: IPARD Montenegro