Денес, Европската комисија го усвои Пакетот за проширување за 2023 година, обезбедувајќи детална оценка за состојбата и напредокот постигнат од страна на Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Северна Македонија, Србија, Турција и за прв пат и Украина, Република Молдавија и Грузија, на нивните соодветни патишта кон пристапување во Европската унија. Извештајот особено се фокусира на напредокот вооднос на имплеменацијата на фундаменталните реформи, како и на обезбедувањето јасни насоки за реформските приоритети кои претстојат. Пристапувањето е и ќе остане процес заснован на заслуги, целосно зависен од објективниот напредок постигнат од секоја земја.

Западен Балкан

Напредокот во реформите за пристапување во ЕУ во голема мера е отежнат, бидејќи Црна Гора претрпе длабока поларизација и политичка нестабилност во периодот на известување. ЕУ го поздравува конституирањето на новиот парламент и формирањето на влада, која очекуваме брзо да го покаже својот капацитет и посветеност на патот на Црна Гора кон ЕУ и да ги спроведе реформите поврзани со пристапувањето кон ЕУ. Севкупно, напредокот во пристапните преговори ќе зависи од реформите во областа на владеењето на правото (т.е. исполнување на привремените критериуми утврдени во Поглавјата 23 и 24). Црна Гора продолжува целосно да се усогласува со Заедничката политика за надворешна безбедност. 

Србија продолжи со спроведувањето на реформите поврзани со пристапувањето кон ЕУ, вклучително и во областа на владеењето на правото. Србија почна да ги спроведува уставните амандмани од 2022 година за зајакнување на независноста на судството и усвои нови закони за медиумите. Имплементацијата на законите за медиумите може значително да ја подобри регулаторната средина. Сепак, ќе бидат потребни дополнителни измени за да бидат целосно усогласени со правото на ЕУ и европските стандарди. Србија треба да го подобри, како прашање на приоритет, усогласувањето со заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ, вклучувајќи рестриктивни мерки и изјави за Русија. Исто така, потребна е дополнителна работа и политичка посветеност за спроведување на реформите во областа на владеењето на правото. Останува оценката на Комисијата дека Србија технички ги исполнила критериумите за отворање на кластерот 3 (конкурентност и инклузивен раст). Србија мора целосно да соработува и да ги преземе сите неопходни чекори за да се понесеодговорност за насилниот напад врз косовската полиција од 24 септември и нападот врз КФОР на 29 мај. За нормализација на односите со Косово, додека беше постигнат Договор во Дијалогот олеснет од ЕУ, Србија и Косово допрва треба да започнат со спроведување на нивните соодветни обврски, кои се обврзувачки за Страните и клучен дел од нивните европски патишта.

Во Северна Македонија, властите постојано изјавуваат дека пристапот во ЕУ останува нивна стратешка цел. Северна Македонија продолжи целосно да се усогласува со Заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ (CFSP). Земјата, исто така, постигна одреден напредок во областа на правдата, слободата и безбедноста, вклучително и борбата против организираниот криминал и управувањето со миграцијата. Како преговарачка земја, Северна Македонија треба да работи на успешно спроведување на реформите поврзани со ЕУ, вклучително и во судството, борбата против корупцијата и организираниот криминал, реформата на јавната администрација, вклучително и управувањето со јавните финансии и јавните набавки. Северна Македонија се обврза да отпочне и да постигне релевантни уставни измени како прашање на приоритет, со цел да вклучи граѓани кои се дел од други народи. Процесот на проверка на EU acquis  напредуваше непречено, а властите покажаа високо ниво на посветеност. Комисијата во јули му ги претстави на Советот извештаите од скринингот за „основните кластери“ за Северна Македонија и со нетрпение ги очекуваследните чекори, со можност за отворање на преговорите за овој кластер до крајот на годината

Албанија продолжи да ја демонстрира својата решителност во имплементирањето на ЕУ реформите и постигнувањето напредок во реформите во рамките на „кластерот на основните принципи“. Континуираното целосно усогласување со CFSP на ЕУ беше, исто така, силен сигнал на стратешкиот избор на земјата за пристапување кон ЕУ. Потребни се дополнителни напори во насока на слободата на изразување, малцинските прашања и имотните права, како и во клучните области на владеењето на правото, како што се борбата против корупцијата и организираниот криминал. Процесот на проверка на EU acquis  напредуваше непречено, а властите покажаа високо ниво на посветеност. Комисијата во јули му ги претстави на Советот извештаите од скринингот за „кластерот за основните принципи“ за Албанија и со нетрпение ги очекува следните чекори. Таа има за цел да ги отвори пристапните преговори за кластерот 1 (основни принципи) до крајот на годината.

Во Босна и Херцеговина, минатогодишниот кандидатски статус донесе многу потребна позитивна динамика. Новата влада беше формирана брзо по изборите и почна да спроведува реформи, особено преку амандманите со кои се воведува проверка на интегритетот во судството. Сепак, потребни се дополнителни напори. Ова вклучува усвојување важни реформи за владеење на правото и судство и продолжување со уставните и изборните реформи, кои се од најголем приоритет за обезбедување еднакви права за сите граѓани. Исто така, важно е да се зачува уставниот поредок на државата. Сецесионистичките и авторитарни мерки воведени во ентитетот на Republika Srpska не се во согласност со патот кон ЕУ. Потребни се дополнителни напори за Босна и Херцеговина да ги исполни клучните приоритети наведени во Мислењето на Комисијата за нејзината апликација за членство. Затоа, Комисијата препорачува отворање на пристапните преговори на ЕУ со Босна и Херцеговина, откако ќе се постигне потребниот степен на усогласеност со критериумите за членство. 

Косово остана посветено на својот европски пат. Продолжи доброволно целосно да се усогласува со CFSP на ЕУ, вклучително и со осуда на руската агресивна војна против Украина и усвојување на рестриктивни мерки против неа. Извештајниот период беше период на законодавни достигнувања, вклучително и важна изборна реформа. Сепак, треба да се работи повеќе, вклучително и на акциониот план за реформи во правосудството. На 1 јануари 2024 година, ќе стапи на сила визната либерализација за Косово. Ситуацијата на северот на Косово беше погодена од неколку кризи, од кои последната беше насилниот напад врз косовската полиција на 24 септември 2023 година. Кон нормализација на односите со Србија, додека беше постигнат Договор во Дијалогот олеснет од ЕУ, Косово и Србија допрва треба да започнат со спроведување на нивните соодветни обврски, кои се обврзувачки за Страните и клучен дел од нивните европски патишта.

Следни чекори

Сега останува на Советот да ги разгледа денешните препораки на Комисијата и да донесе одлуки за чекорите што претстојат во процесот на проширување.