„Мојот животен квалитет видливо се подобри“
Со поддршка од ЕУ, негата станува постојана услуга за лицата со инвалидитет во областа Мачван, во Србија.
03/12/2021
Драгана Марковиќ Матиќ живее во градот Шабац, во областа Мачван, во западна Србија. Живее со ревматоиден артритис кој, со тек на време, предизвикал намалување на нејзината подвижност и потреба од помош за извршување на секојдневните активности. „Не можам самостојно да функционирам, не можам да се движам. Моите движења се намалуваат со годините,“ вели таа. Влошувањето на нејзината болест резултирало со потреба од редовен негувател кој би ја придружувал скоро цел ден. Семејството и пријателите биле тука за поддршка, но како што вели таа „ова е постојана работа: имам потреба од некој кој ќе ги замени моите раце и нозе“.
Потребата од негувател не е случај само на Драгана; и други луѓе со инвалидитет во Шабац имаат сличен проблем. Семејствата се обидуваат да помогнат, но не можат секогаш да бидат присутни во доволна мера. Алтернативно решение е да се ангажира негувател, но тоа претставува финансиски товар кој повеќето семејства не можат да си го дозволат. Дополнително, негувателите мора да бидат професионално обучени за да можат да движат лице во инвалидска количка, да го префрлат од кревет во автомобил, како и да му помогнат при облекувањето и одржувањето лична хигиена. „Некој кој никогаш немал контакт со лице со инвалидитет мора да биде обучен за ваква нега; со цел да не дојде до ненамерно повредување на лицето за кое се грижи или на самиот себеси,“ вели Драгана.
„Најважно беше да се креира рамка за обуки и да се обучат првите кои беа заинтересирани за обезбедување услуги за нега за лица со инвалидитет.“
Славиша Савиќ, шеф на здружението на лица со параплегија во областа МачванДесетгодишно патување
Драгана е членка на Здружението на лица со параплегија во областа Мачван кое презело иницијатива да го реши проблемот преку локалните институции пред цела деценија. Уште тогаш, здружението успеало да ја вклучи потребата за самостоен живот на лицата со инвалидитет во општествената политичка стратегија на Шабац. Признанието на креаторите на политики за потребите на лицата со инвалидитет беше значајно достигнување, но, како што немаше финансиска или друг вид помош, беа потребни околу десет години борба за да се забележи видлив резултат од политиката.
Светлото на крајот од тунелот стана видливо во 2018 година кога програмата „ReLOaD“ (Regional Programme on Local Democracy/Регионална програма за локална демократија), финансирана од ЕУ, пристапила со помош. „Најважно беше да се креира рамка за обуки и да се обучат првите кои беа заинтересирани за обезбедување услуги за нега за лица со инвалидитет,“ вели Славиша Савиќ, кој го предводи Здружението на лица со параплегија во областа Мачван.
Со поддршка од ЕУ, и во соработка со Министерството за труд, вработување, ветерани и општествени работи, здружението ги идентификувало луѓето кои биле заинтересирани за обезбедување услуги за нега, ги обучило и лиценцирало. Како дел од истата програма, успеале да иницираат и пилот проект за поддршка преку кој на пет лица со инвалидитет им било обезбедено негувател осум часа дневно, а дополнителни четири лица добиле поддршка во форма на нега од четири часа дневно.
„Да се вклучи, во општинскиот буџет, трошокот за негуватели за лица со инвалидитет беше огромен отскок и значаен успех, за нас, кој не ќе го постигневме без поддршката на програмата „ReLOaD“, финансирана од ЕУ.“
Славиша Савиќ, шеф на здружението на лица со параплегија во областа МачванИмплементацијата на пилот програмата му овозможила на здружението да има поцврсто досие за да ги убедат општинските авторитети за неопходноста на услугата за нега за лица со инвалидитет. Како резултат на постојаните напори за лобирање, општинското заседание конечно ја вклучило и оваа поддршка во листата постојани услуги обезбедени од општината. Услугата е веќе вклучена во буџетот за 2021 година, а платите за негувателите се покриени, и ќе бидат во иднина покриени, од страна на општината.
„Да се вклучи, во општинскиот буџет, трошокот за негуватели за лица со инвалидитет беше огромен отскок и значаен успех, за нас, кој не ќе го постигневме без поддршката на програмата „ReLOaD“, финансирана од ЕУ,“ вели Славиша.
Драгана, и други лица со инвалидитет, од Шабац, се чувствуваат поспокојно, бидејќи имаат доживотно обезбедена услуга за нега. „Мојот животен квалитет видливо се подобри. Со негувател си самостоен,“ вели Драгана.
За програмата
Регионалната програма за локална демократија во Западен Балкан („ReLOaD“) е финансирана од ЕУ, а имплементирана од Програмата за обединет национален развој. Целите на програмата вклучуваат зајакнување на партиципативните демократии и интеграција на ЕУ во Западен Балкан преку подобрување на правното, финансиското и поширокото окружување за зајакнување на граѓанското општество.
Photo credits: The Mačvan District Association of Paraplegics