Korištenje vještačke inteligencije za sigurnost vozova
Upoznajte željezničkog robota kojeg je tim naučnika iz Srbije izumio da zaštiti putnike!
21/06/2022
Da bi bile u skladu s međunarodnim željezničkim propisima, lokomotive se moraju često pregledati. U to može biti uključen pregled izvana, detaljnije mjerenje ili otvaranje dijela vozila. Vrsta pregleda ovisi o tome kojoj seriji lokomotiva pripada, o tome koliko vremena je u upotrebi ili pređenoj udaljenosti. Vizuelne inspekcije iz jame obično obavlja željeznički inspektor koji koristi ručnu lampu za osvjetljenje. Ali to često nije tako jednostavno kao što zvuči.
Posljednjih godina liberalizacija tržišta željezničkog teretnog saobraćaja u Srbiji dovela je na tržište veliki broj malih željezničkih operatera. Većina je relativno specijalizovana za transport specifičnih teretnih proizvoda i ograničen broj lokomotiva, vagona i servisnih resursa. Međutim, bez obzira na veličinu operatera, pravila inspekcije i dalje vrijede. Kako mali operateri ne posjeduju depoe sa revizionim jamama, vozila se moraju danima ili sedmicama povući iz upotrebe da bi bila podvrgnuta kontroli u kolektivnim depoima. To donosi kašnjenja, ometene usluge i gubitak prihoda. Da bi se uhvatila u koštac sa ovim izazovom, grupa naučnika iz Srbije se potrudila da pronađe rješenje.
“Odlučili smo da dalje razvijamo ovu ideju, tako da se kompletan krug djelovanja zaključuje uz podršku vještačke inteligencije, robota.”
Profesor Aleksandar Miltenović, Mašinski fakultet - Univerzitet u NišuProfesor Aleksandar Miltenović sa Mašinskog fakulteta Univerziteta u Nišu u Srbiji je na čelu tima naučnika koji su razvili „ATUVIS“ (Autonomni sistem vizuelne kontrole podvozja vozova). Ovo je pametno i efikasno rješenje zasnovano na vještačkoj inteligenciji, koje će omogućiti inspekciju operativnih vozova, ali uz to da se izbjegnu skupe i dugotrajne procedure njihovog održavanja zbog kojih ne bi bili u upotrebi i zbog kojih se stavljaju u jamu za pregled. Robot kojeg su izmislili profesor Miltenović i njegov tim može da se montira ispod voza, fotografiše i automatski generiše izvještaj o stanju vozila.
Profesor Miltenović objašnjava da se na ovom rješenju radi više od pet godina na zahtjev privatnih željezničkih operatera. U početku su razvili primitivniji uređaj koji je uključivao mehaničko rješenje zasnovano na kameri, ali mu je i dalje bila potrebna ljudska podrška. „Međutim, odlučili smo da dalje razvijamo ovu ideju, tako da se kompletan krug djelovanja zaključuje uz podršku vještačke inteligencije, robota. “, kaže profesor Miltenović.
Od prototipa do tržišta
Ništa od ovoga ne bi bilo moguće bez podrške šeme „Proof of Concept” koju financira EU (EU4TECH PoC). Ova šema pomaže napredovanju uzbudljivih tehnologija podržavajući javne istraživačke timove i mala i srednja preduzeća koja imaju ideje u fazi „Proof of Concept“ (Dokaz koncepta), uključujući izradu prototipa i patentiranja, s ciljem da se konačno iznesu na tržište. Podrška za izradu prototipa EU4TECH PoC za ATUVIS bila je fokusirana na provjeru izvodljivosti inspekcije na neravnom terenu i sposobnosti komponentne kamere, dijela sistema da zauzme bilo koju poziciju ispod stroja, kao i da se pozicionira bočno. Osim toga, EU4TECH PoC pomogao je timu da istraži patentibilnost pronalaska i da razjasni pravi poslovni model.
“Čim smo finalizirali EU4TECH projekat, prijavili smo se za dodatna sredstva i dobili pozitivan rezultat. Bez EU4TECH-a, naša ideja bi ostala na papiru.”
Profesor Aleksandar Miltenović, Mašinski fakultet - Univerzitet u NišuUz podršku EU4TECH-a tim je uspio razviti sljedeći prototip koji je bio mnogo napredniji od prethodnog. “Čim smo finalizirali EU4TECH projekat, prijavili smo se za dodatna sredstva i dobili pozitivan rezultat. Bez EU4TECH-a, naša ideja bi ostala na papiru,” kaže profesor Miltenović.
Za narednu i završnu fazu razvoja ideje, tim Mašinskog fakulteta iz Niša dobio je 300.000 eura podrške od Fonda za inovacionu djelatnost Srbije, takođe sufinansiranog od strane Evropske unije. U roku od dvije godine planiraju učiniti ATUVIS dostupnim željezničkom tržištu. „Kada sam krenuo na univerzitet kasnih 90-ih, nisam ni pomislio da ćemo jednog dana razviti robote za ovakve svrhe. I dalje je to kao san”, kaže profesor Miltenović.
O projektu
EU4TECH Proof of Concept (PoC) Western Balkans je bio dvogodišnji projekat višedržavnog Instrumenta za pretpristupnu pomoć (IPA) finansiran od strane EU kroz Fond za inovacije u preduzetništvu i razvoju Zapadnog Balkana (WBEDIF). Projekat je obuhvatio šest privreda regiona Zapadnog Balkana. Podržani projekti potiču kako od javnih istraživačkih organizacija tako i od start-up/MSP preduzeća.
WBEDIF je jedan od instrumenata privatnog sektora koji podržava Investicioni okvir za zapadni Balkan (WBIF) – zajednička inicijativa EU, finansijskih organizacija, bilateralnih donatora i korisnika, usmjerena na unapređenje harmonizacije i saradnje u investicijama za društveno-ekonomski razvoj regiona i doprinos evropskoj perspektivi Zapadnog Balkana.
WBIF je glavno sredstvo za implementaciju ambicioznog ekonomskog i investicionog plana EU za zapadni Balkan. Jačanje konkurentnosti privatnog sektora i jačanje podrške istraživanju i inovacijama su glavni dio plana.
Photo credits: EU4TECH