Odrastajući u južnoj Mađarskoj sredinom 80-ih, Lásló Juhás, sada predsednik, producent i izdavač Instituta OnRizom, proveo je porodični ljetni odmor na jugoslovenskoj obali.
Malo je tada znao da će planine i predeli kroz koje je prolazio zauzeti centralno mesto u njegovom profesionalnom životu.
Napred u rane 2010-te, László i Nataša Serec, kao i mnogi drugi, čitali su naslove sa rečima poput „futuristički“, „brutalistički“, „modernistički“, „minimalistički“, koje su preplavile savremenu umetnost i medijske platforme. Ovi naslovi su bili praćeni fotografijama mesta i struktura koje je László često viđao kao dete, sa zadnjeg sedišta porodičnog automobila tokom njihovih letnjih putovanja do jugoslovenske obale.
Ovi naslovi sa početka 2010-ih godina počeli su da bacaju novo svetlo na spomenike iz Drugog svetskog rata koji su rasuti po bivšim jugoslovenskim državama. Ove kultne strukture regiona počele su da privlače pažnju na globalnom nivou. Ovaj zamah je ubrzo praćen čuvenom izložbom u produkciji muzeja MoMA „Ka konkretnoj utopiji: Arhitektura Jugoslavije, 1948-1980“, otvorena u Njujorku u julu, 2018.
Nakon izložbe, velika pažnja javnosti je bila usmerena na ove spomenike, što je rezultiralo brojnim knjigama iz područja fotografije objavljenim na ovu temu. Ove publikacije su uglavnom dokumentovale vizuelni aspekt spomenika, gledajući ih ili sa istorijske tačke gledišta ili kroz arhitektonsku ili društvenu značajnost ove bogate i višeslojne socijalističke baštine.
Ipak, tek u drugoj godini pandemije COVID–19, kada je svet napravio pauzu i ljudi su se ponovo povezali sa prirodom, osnovači OnRizom-а i istraživačkog projekta Sounding Spomenik, Nataša Serec i Lásló Juhás, počeli su da obilaze ove zgrade na licu mesta. Kako su oboje bili muzički producenti, bilo je jasno da će biti zainteresovani za zvučni aspekt ovih masivnih i složenih struktura koje obeležavaju Drugi svetski rat.
„To je zbog materijala od kojih su napravljeni: uglavnom betona, mermera, stakla i metala i zbog njihove lokacije, zato su ove zgrade posebno interesantne za gledanje sa zvučnog aspekta“, kaže Serec, jedan od osnivača OnRizom-a i istraživačkog projekta Sounding Spomenik.
Sa zatvorenim granicama tokom pandemije, Serec i Juhás su u početku samo posećivali spomenike u Sloveniji. „Nakon ovog prvobitnog iskustva, koncept Sounding Spomenik-a nastao je gotovo instantno: moramo dovesti muzičare da solo sviraju prenosive akustične instrumente unutar ovih betonskih struktura i da snimimo zvukove sa kvalitetnim mikrofonima i uređajima za snimanje. Muzika koja se svira je samo pola projekta, druga polovina je serija iskrenih snimaka, zvukova okoline ovih lokacija, što znači jednostavna terenska snimanja bez bilo kakvih manipulacija“, kaže Juhás o ranim fazama njihovog projekta.
S obzirom na to da su spomenici iz Drugog svjetskog rata rasuti po državama bivše Jugoslavije, bilo je prirodno da dva istraživača i muzička producenta nastoje proširiti svoj rad i istraživanja. Ova prilika je nastala kroz Geteov program koji finansira EU, Kultura pokreće Evropu – Poziv za mobilnost umjetnika.
Ubrzo su se udružili sa srpskim Studio6, kolektivom muzičkih izvođača, kompozitora i istraživača, posvećenih promociji savremene muzike. Studio6 je za njih organizovao tronedeljnu umetničku rezidenciju u Srbiji. Za to vreme su sarađivali sa domaćim umetnicima na istraživanju i snimanju dva spomenika Bogdana Bogdanovića, u Popini i u Čačku.
Tokom 21-dnevne umetničke rezidencije u Beogradu, u Srbiji, koju je organizovao Studio6 – Savremeni muzički kolektiv, OnRizom je ostvario svoje prvo duže istraživačko putovanje. Imali su dovoljno vremena da se upoznaju sa muzičarima instrumentalistima, lokalnim arhitektama, dizajnerima i stručnjacima na terenu. Osim umrežavanja, istraživanja, terenskog rada, postprodukcije i završne prezentacije projekta na rezidencijalnoj večeri, njihov glavni cilj je bio pažljivo planiranje i realizacija dve snimateljske sesije na dva značajna memorijalna lokaliteta, oba projektovana od strane arhitekte Bogdana Bogdanovića – u Popini sa srpskom violinistkinjom Manjom Ristić i u Čačku sa srpskim harfistom Milanom Zarićem.
Oni su 25. jula, po završetku rezidencije, održali javnu prezentaciju projekta Sounding Spomenik u Beogradu, kojoj se pridružio istoričar Nenad Lajbenšperger.
Projekat Sounding Spomenik izgrađen je na spoju muzike, arhitekture, dizajna i istorijskih istraživanja. Njegov cilj je da se preispitaju jugoslovenski memorijali iz Drugog svetskog rata, poznati kao „spomenici“, prevazilazeći njihove dominantne političke i ideološke narative kako bi se naglasio njihov arhitektonski i, što je najvažnije, njihov zvučni značaj. Kroz snimateljske sesije na licu mesta i na terenu, te na kraju kroz nastupe uživo, muzičari stupaju u interakciju s ovim monumentalnim strukturama, dokumentujući njihove akustične kvalitete i zvukove okoline. Čineći to, oni stvaraju dinamičan arhiv koji proširuje naše razumevanje istorije i socijalističkog nasleđa.
Na svakoj lokaciji, Serec i Juhás pozivaju lokalne muzičare da se uključe u ove strukture i na ovim snimkama. Do sada su radili sa nekoliko domaćih umetnika u Sloveniji i Srbiji, a trenutno se pripremaju za rezidenciju u Bosni i Hercegovini, gde će proširiti svoja istraživanja.
Nakon izložbe, velika pažnja javnosti je bila usmerena na ove spomenike, što je rezultiralo brojnim knjigama iz područja fotografije objavljenim na ovu temu. Ove publikacije su uglavnom dokumentovale vizuelni aspekt spomenika, gledajući ih ili sa istorijske tačke gledišta ili kroz arhitektonsku ili društvenu značajnost ove bogate i višeslojne socijalističke baštine.
Ipak, tek u drugoj godini pandemije COVID–19, kada je svet napravio pauzu i ljudi su se ponovo povezali sa prirodom, osnovači OnRizom-а i istraživačkog projekta Sounding Spomenik, Nataša Serec i Lásló Juhás, počeli su da obilaze ove zgrade na licu mesta. Kako su oboje bili muzički producenti, bilo je jasno da će biti zainteresovani za zvučni aspekt ovih masivnih i složenih struktura koje obeležavaju Drugi svetski rat.
„To je zbog materijala od kojih su napravljeni: uglavnom betona, mermera, stakla i metala i zbog njihove lokacije, zato su ove zgrade posebno interesantne za gledanje sa zvučnog aspekta“, kaže Serec, jedan od osnivača OnRizom-a i istraživačkog projekta Sounding Spomenik.
Sa zatvorenim granicama tokom pandemije, Serec i Juhás su u početku samo posećivali spomenike u Sloveniji. „Nakon ovog prvobitnog iskustva, koncept Sounding Spomenik-a nastao je gotovo instantno: moramo dovesti muzičare da solo sviraju prenosive akustične instrumente unutar ovih betonskih struktura i da snimimo zvukove sa kvalitetnim mikrofonima i uređajima za snimanje. Muzika koja se svira je samo pola projekta, druga polovina je serija iskrenih snimaka, zvukova okoline ovih lokacija, što znači jednostavna terenska snimanja bez bilo kakvih manipulacija“, kaže Juhás o ranim fazama njihovog projekta.
S obzirom na to da su spomenici iz Drugog svjetskog rata rasuti po državama bivše Jugoslavije, bilo je prirodno da dva istraživača i muzička producenta nastoje proširiti svoj rad i istraživanja. Ova prilika je nastala kroz Geteov program koji finansira EU, Kultura pokreće Evropu – Poziv za mobilnost umjetnika.
Ubrzo su se udružili sa srpskim Studio6, kolektivom muzičkih izvođača, kompozitora i istraživača, posvećenih promociji savremene muzike. Studio6 je za njih organizovao tronedeljnu umetničku rezidenciju u Srbiji. Za to vreme su sarađivali sa domaćim umetnicima na istraživanju i snimanju dva spomenika Bogdana Bogdanovića, u Popini i u Čačku.
Tokom 21-dnevne umetničke rezidencije u Beogradu, u Srbiji, koju je organizovao Studio6 – Savremeni muzički kolektiv, OnRizom je ostvario svoje prvo duže istraživačko putovanje. Imali su dovoljno vremena da se upoznaju sa muzičarima instrumentalistima, lokalnim arhitektama, dizajnerima i stručnjacima na terenu. Osim umrežavanja, istraživanja, terenskog rada, postprodukcije i završne prezentacije projekta na rezidencijalnoj večeri, njihov glavni cilj je bio pažljivo planiranje i realizacija dve snimateljske sesije na dva značajna memorijalna lokaliteta, oba projektovana od strane arhitekte Bogdana Bogdanovića – u Popini sa srpskom violinistkinjom Manjom Ristić i u Čačku sa srpskim harfistom Milanom Zarićem.
Oni su 25. jula, po završetku rezidencije, održali javnu prezentaciju projekta Sounding Spomenik u Beogradu, kojoj se pridružio istoričar Nenad Lajbenšperger.
Projekat Sounding Spomenik izgrađen je na spoju muzike, arhitekture, dizajna i istorijskih istraživanja. Njegov cilj je da se preispitaju jugoslovenski memorijali iz Drugog svetskog rata, poznati kao „spomenici“, prevazilazeći njihove dominantne političke i ideološke narative kako bi se naglasio njihov arhitektonski i, što je najvažnije, njihov zvučni značaj. Kroz snimateljske sesije na licu mesta i na terenu, te na kraju kroz nastupe uživo, muzičari stupaju u interakciju s ovim monumentalnim strukturama, dokumentujući njihove akustične kvalitete i zvukove okoline. Čineći to, oni stvaraju dinamičan arhiv koji proširuje naše razumevanje istorije i socijalističkog nasleđa.
Na svakoj lokaciji, Serec i Juhás pozivaju lokalne muzičare da se uključe u ove strukture i na ovim snimkama. Do sada su radili sa nekoliko domaćih umetnika u Sloveniji i Srbiji, a trenutno se pripremaju za rezidenciju u Bosni i Hercegovini, gde će proširiti svoja istraživanja.
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!
