Šetnja kroz kulturnu baštinu Zapadnog Balkana
Projekat koji finansira EU podržava jedinstven način promocije kulturnog naslijeđa na Zapadnom Balkanu.
26/05/2021
Zamislite regiju u kojoj možete pronaći spomenike iz antičke Grčke, Rimskog i Osmanskog carstva i socijalističkih režima. Ovo je mjesto gdje se miješaju istočne i zapadne kulture – u pogledu hrane, tradicionalne odjeće, jezika i drugih činioca kulturnog naslijeđa: ovo je zapadni Balkan. Udruženje Manifest – nevladina organizacija iz Srbije, je upravo, zajedno sa partnerima iz Crne Gore i Sjeverne Makedonije razvila jedinstven način promocije ovog malo poznatog naslijeđa.
Njihov inovativni koncept razvijen je kao dio projekta koji finansira EU, Heritage Walks and Talks. Oni rade na tome da posjetiocima približe lokacije baštine i povećaju privlačnost manje poznatih lokacija korištenjem inovativnih metoda pripovijedanja za predstavljanje činjenica, ali i usmenog predanja i urbanih legendi, promovišući to sve savremenim online metodama, uključujući društvene mreže i namjensku mobilnu aplikaciju. Projekat se bavi promovisanjem spomenika iz Drugog svjetskog rata, koristeći u te svrhe carske palate i antička naselja, zatim šetnju sve do praistorijskih naselja koja se nalaze u prelijepim krajolicima.
Koncept Šetnje baštinom je prvi put pomenut tokom Faro konvencije Vijeća Evrope o vrijednostima kulturnog nasljeđa za društvo, kao dobra praksa za inicijative koje se tiču baštine u zajednici. Ideja projekta nastala je iz ovog koncepta, posredstvom koga se posjetioci upoznaju sa skrivenim mjestima svog obližnjeg područja slušajući o njima zanimljivu priču. Osim što turiste dovode do lokalnih zanimljivosti, šetnje baštinom dovode posjetioce i do lokalnih pružaoca usluga, a svi su povezani određenom pričom.
„U svakom muzeju ili kulturnoj instituciji imamo profesionalce koji su dobri u svom specifičnom polju kao što su arheologija, antropologija ili biologija, ali nisu tako dobri u pripovijedanju. Željeli smo ponuditi novi pristup.”
Ivan Svetozarević, menadžer projekta, Udruženje ManifestDrugačija vrsta pripovijedanja
Ivan Svetozarević je projektni menadžer iz Udruženja Manifest koji je za ovaj projekat dobio grant od Projekta razvoja i promocije turizma, koji finansira EU, a implementira Vijeće za regionalnu saradnju. Pojašnjava da je ideja za projekat nastala na osnovu niza specifičnih izazova sa kojima se turistička privreda suočavala u promociji kulturnog naslijeđa. Glavni izazov bio je nedostatak atraktivnih metoda interpretacije i pripovijedanja za kulturnu baštinu uopšte, a posebno za kulturnu baštinu u ruralnim područjima.
„U svakom muzeju ili kulturnoj instituciji imamo profesionalce koji su dobri u svom specifičnom polju kao što su arheologija, antropologija ili biologija, ali nisu tako dobri u pripovijedanju“, kaže on.
Projekat je odabrao osam lokacija u tri zemlje zapadnog Balkana, uključujući Feliks Romulijanu u Srbiji, srednjovijekovnu tvrđavu Svač u Crnoj Gori, Samoilovu tvrđavu u Sjevernoj Makedoniji i slične, i angažovao profesionalce da razvijaju priče zasnovane na činjenicama ali i na usmenom predanju i urbanim legendama te je osmislio jedinstven pristup koji priču stavlja u širi kontekst. „Željeli smo da ponudimo novi pristup pripovijedanju nasljeđa na Zapadnom Balkanu: novi proizvod,“ kaže Ivan. Paralelno, projekat je razvio specifične rute oko lokacija. Rute obuhvataju lokalna preduzeća kao što su male prodavnice i restorani i na taj način pružaju priliku za angažman i obezbijeđuju korist za lokalne zajednice i preduzeća oko lokacija.
“Kada je u pitanju kulturni turizam većina posjetilaca po defaultu bira veća mjesta i gradove za posjetu. Lokacije odabrane u našem projektu uglavnom su u ruralnim područjima koja sada imaju ekonomske koristi od turizma.”
Ivan Svetozarević, menadžer projekta, Udruženje ManifestOdabrani sajtovi su iz Crne Gore, Sjeverne Makedonije i Srbije. Rute i priče se postavljaju na web stranicu i mobilnu aplikaciju koju je projekt razvio, tako da posjetioci mogu samostalno posjećivati stranice i uživati u njihovim sadržajima. Ovo pruža priliku posjetiocima da dožive prekogranično iskustvo dok uživaju u kulturnoj baštini koju promoviše projekat. Na ovaj način projekat doprinosi zajedničkoj promociji regionalne kulturno-turističke ponude, produžava boravak posjetioca u regiji i povećava prihode i zaposlenost u turističkoj industriji.
Većina lokacija odabranih u okviru projekta nalazi se u ruralnim područjima, a Ivan objašnjava: „Kada je u pitanju kulturni turizam većina posjetilaca po defaultu bira veća mjesta i gradove za posjetu. Lokacije odabrane u našem projektu uglavnom su u ruralnim područjima koja sada imaju ekonomske koristi od turizma”.
O projektu
Projekat razvoja i promocije turizma, koji finansira EU, a sprovodi Vijeće za regionalnu saradnju, vrijedan je 5 miliona eura. Radi na razvoju i međunarodnoj promociji zajedničke regionalne ponude kulturnog i avanturističkog turizma, povećavajući broj turista koji posjećuju šest ekonomija Zapadnog Balkana i produžavajući boravak turista u regionu. Udruženje Manifest bilo je među primaocima grantova u drugom krugu grantova – u vrijednosti do 54.000 € svaki – dodijeljenih u oktobru 2019. Vijeće za regionalnu saradnju (RCC) je inicijativa koju sufinansira EU i koja promoviše saradnju, pomirenje i ekonomski i društveni razvoj u regionu.
Nauči više
Photo credits: Association Manifesto