Zajednički susreti i zajednički objedi u Prizrenu
Grupa organizacija sa Kosova uvodi inovativne načine predstavljanja kulturnog nasljeđa kao savremenog iskustva koje se doživljava i u kojem se uživa.
15/01/2021
Zbog svoje istorije i velikog kulturnog nasleđa, Prizren slovi za kulturnu prijestonicu Kosova. Grad takođe ima bogatu tradiciju dobre hrane, uključujući lećenik, jednu vrstu proje, domaći sir i jela na bazi mesa, kao što su na primjer tava, i sarma.
Ali, ova ukusna hrana nije dostupna većini posjetilaca, iz razloga što su to jela koja se spremaju u domaćinstvima u Prizrenu, ali se rijetko mogu naći u ponudi restorana.
Grupa organizacija civilnog društva preuzela je inicijativu da predstavi ovo ukusno skriveno blago i posjetiocima koji nemaju prijatelje u Prizrenu. Ideja je jednostavna: aplikacija koja predstavlja niz tradicionalnih jela i domaćinstava u kojima se ona mogu jesti uz neku nadoknadu. Upravo tako, osim što će probati tradicionalnu hranu, posetioci će moći da vide i tradicionalni porodični život i uživaju u enterijerima starih kuća u Prizrenu.
„Ideja centra je da okupi organizacije iz različitih sektora koje su aktivne na polju kulturnog nasljeđa i da kreira sinergiju“
Erëmira KrasniqiOvo je samo jedan od mnogo projekata koji se uskoro može očekivati od grupe organizacija koje pripadaju centru za zajedničko stvaranje koji se bavi kulturnim nasljeđem. Osnivanje centra je inicirao projekat ILUCIDARE koji finansira EU sa ciljem okupljanja lokalnih kulturnih organizacija kako bi se olakšao transfer znanja, eksperimentisanje i međusektorska saradnja. Projekat takođe ima za cilj da utiče na ekonomski i društveni razvoj grada isticanjem njegovih kulturnih i umjetničkih potencijala.
Eremira Krasnići je izvršna direktorka Usmene tradicije Kosova, jedne od članica centra. „Ideja centra je da okupi organizacije iz različitih sektora koje su aktivne na polju kulturnog nasljeđa i da kreira sinergiju“, objašnjava.
Učiniti nematerijalno nasleđe opipljivim
Prizren posjeduje izuzetne arhitektonske dragulje, a njegovi istorijski lokaliteti svjedočanstvo su o različitim kulturnim uticajima i tradicijama. Međutim, grad takođe ima izuzetno bogato nematerijalno nasljeđe – posebno zanate (naročito djevojački vez, tapiseriju i filigranstvo), muziku i gastronomiju.
„Navikli smo da Prizren doživljavamo kao grad starih džamija i crkava, ali imamo vrlo malo smjernica za uživanje u drugim stvarima, poput muzike, hrane i filigranstva. Naša ideja je da omogućimo ljudima da razumiju kulturno nasljeđe ne samo kao nešto iz prošlosti, već i kao savremenu stvar koju možete dodirnuti, okusiti, doživeti i uživati“, kaže Eremira.
Eremira takođe objašnjava da je jedan od ciljeva centra nasljeđa da dočara lokalni duh. „Ako postoji ideja ili prilika, možemo je podržati i pojačati i koristiti naš centar kao neku vrstu laboratorije u koju se ideje slivaju, u njoj se testiraju i dalje razvijaju uz našu saradnju i stručnu podršku. Cilj nam je da pojačamo glas organizacija kulturnog nasljeđa i da povećamo naše prisustvo i obim projekata u oblasti kulturnog nasljeđa “, kaže ona.
„Mi smo zaista u stalnom dijalogu; zajedno stvaramo ideje i mislim da je to važno.”
Aziliz VandesandePromovisanje međunarodne saradnje vođene nasljeđem širom svijeta
Nevladina organizacija Kulturno nasljeđe bez granica partner je projekta na Zapadnom Balkanu. Osim inovacija usmjerenih ka nasleđu koje dolaze iz njihovog centra, projekat ima inicijativu usmjerenu ka međunarodnoj saradnji u okviru kulturnog nasljeđa. Konkretno, oni mapiraju i bilježe kulase (tradicionalne kamene kuće) u Albaniji, na Kosovu i u Crnoj Gori i pripremaju predmet za njihovo uvrštavanje na UNESCO-vu listu svjetske baštine.
Dr Aziliz Vandesande je postdoktorski istraživač u Međunarodnom centru za očuvanje Remon Lemer na Katoličkom univerzitetu u Levenu i tehnički je koordinator projekta. Ona objašnjava da su u razvoju projekta željeli da prihvate novi koncept međunarodnih odnosa. „Ono što mnogo bolje pristaje je ideja o razmjeni znanja. Mi smo zaista u stalnom dijalogu; zajedno stvaramo ideje i mislim da je to važno”, kaže ona.
ILUCIDARE je trogodišnji projekat koji se finansira u okviru programa Evropske unije Horizon 2020. Projekat vodi Univerzitet u Levenu (Belgija) i okuplja osam međunarodnih partnera Cilj projekta je promocija inovacija i međunarodne saradnje vođenih nasljeđem. Projekat se sprovodi na četiri kontinenta, na lokacijama u Zapadnoj Evropi, na Zapadnom Balkanu i Bliskom Istoku, u Sjevernoj Africi, Podsaharskoj Africi i Južnoj Americi. Cilj projekta je da njegov dugoročni uticaj bude uspostavljanje prve globalne mreže praktičara koji promovišu inovacije i međunarodne odnose zasnovane na nasljeđu širom svijeta.
Photo credits: Fitim Shala, Erëmirë Krasniqi, Jeton Jagxhiu