Stvaranje nove generacije volontera

Program učenja uz praksu počeo je na Kosovu prije pet godina, a u posljednje tri godine realizovan je uz podršku Evropske unije. Ukratko, program ima za cilj da pomogne mladima da se više uključe u volonterske aktivnosti, a da istovremeno steknu nova znanja, vrijednosti i vještine, kao što su kritičko razmišljanje, komunikacija, rješavanje problema, društvene vještine, donošenje odluka, liderstvo, povećana samoinicijativna efikasnost i svijest o aktivnom građanstvu.

Menadžerka programa Hatidže Zeka objašnjava da su mnoge zemlje uključile volonterizam u svoj formalni obrazovni sistem kroz programe učenja uz praksu. Međutim, Kosovo je među onima koji nemaju volonterizam u okviru svog formalnog obrazovanja. „Razlog za pokretanje ovog programa bio je prilično jednostavan. Cilj nam je bio da se mladi aktiviraju po pitanjima koja se tiču zajednice i da istovremeno doprinesemo njihovom neformalnom obrazovanju“, kaže Hatidže.

Program je počeo tako što je raspisan konkurs otvoren za sve nastavnike širom Kosova, nakon čega je uslijedilo šest dana obuke za izabrane kandidate kako da koordinišu i pokrenu volonterske aktivnosti u školi. Nakon toga, obučeni nastavnici su se vratili u svoje škole i počeli da organizuju volonterske klubove sa svojim učenicima. Aktivnosti su nastavljene sedmičnim sastancima na kojima su nastavnici i učenici počeli da govore o konkretnim volonterskim akcijama. Na ovim sastancima, uz podršku programa, nastavnici su isprobali upotrebu određenih modula obuke kako bi njihovi članovi kluba bili bolje pripremljeni za volonterske aktivnosti.

Prvi modul je bio o razmišljanju o sopstvenim veštinama i kapacitetima učesnika, drugi je uveo ciklus priprema za volontersko delovanje, uključujući analizu potreba zajednice i o tome kako razviti ideje za rješavanje problema, a u trećem su analizirani uspesi i nedostaci projekta. Volonterski klubovi u svakoj od odabranih škola redovno su se sastajali tokom nekoliko mjeseci, a pored podučavanja novih vještina, svaki od klubova je do kraja programa realizovao i najmanje jedan volonterski projekat. Svaki projekat je takođe finansijski podržan kroz simboličan doprinos tamo gdje je to bilo neophodno.

Za pet godina, projekat je uspio da pokrene 29 klubova za učenje uz praksu u 15 opština širom Kosova, angažujući 60 lidera takvih klubova, a više od 500 volontera im se pridružilo. Tokom školske godine realizovano je 60 projekata učenja uz praksu u različitim zajednicama širom Kosova. Kao rezultat toga, preko 50.000 ugroženih ljudi je podržano na direktan ili indirektan način kroz projekte koji se sprovode u okviru volonterskih klubova. „Bilo je zaista inspirativno vidjeti trud i posvećenost koje su i nastavnici i učenici uložili u svoje volonterske projekte – a postoji još veće interesovanje za nove klubove koje ćemo uskoro pokrenuti“, kaže Hatidže.

U programu su učestvovali i studenti Učiteljskog fakulteta i Odseka za psihologiju Univerziteta u Prištini koji će u budućnosti postati školski nastavnici i psiholozi. Oni su takođe imali koristi od neformalnih nastavnih tehnika koje su pružene u okviru klubova. Prema Hatidže, ukupan uticaj projekta bio je trostruk: nastavnici su naučili nove nastavne metode koje su se pokazale efikasnim i praktičnim, a njih će primijeniti i u svojoj redovnoj nastavi; članovi kluba stekli su veće samopouzdanje u koordinaciji, analitičkim i mekim vještinama; a studenti Učiteljskog fakulteta i Odseka za psihologiju stekli su dragocjen uvid u metode iskustvenog učenja, kao što je upravljanje omladinom, klubom i sprovođenjem projekata u svojim zajednicama.

Hatidže dalje objašnjava da je podrška EU ovom programu bila od presudnog značaja, i to ne samo sa finansijskog stanovišta. „Podrška EU povećala je kredibilitet i značaj programa među zainteresovanim stranama na opštinskom i centralnom nivou i dala je važan dodatni podsticaj u poslednje tri godine“, kaže ona.