Šetnja kroz kulturno nasljeđe Zapadnog Balkana
Projekat koji finansira EU podržava jedinstven način promovisanja kulturnog nasljeđa na Zapadnom Balkanu.
26/05/2021
Zamislite oblast u kojoj možete pronaći spomenike iz antičke Grčke, starog Rima, Otomanskog carstva i socijalističkog doba. Mjesto gdje se kulture zapada i istoka miješaju u hrani, narodnim nošnjama, jeziku, i drugim kulturnim nasljeđima: to je Zapadni Balkan. Sada je jedna nevladina organizacija iz Srbije – Udruženje Manifesto – zajedno sa partnerima iz Crne Gore i Sjeverne Makedonije razvila jedinstven način promovisanja ovog nedovoljno poznatog nasljeđa.
Njihov inovativni koncept razvijen je u okviru projekta Heritage Walks and Talks koji finansira Evropska unija. Oni lokacije kulturnog nasleđa približavaju posjetiocima, a manje poznate lokalitete čine zanimljivijim pomoću inovativnih metoda pripovijedanja koji kombinuju činjenice, usmeno nasljeđe i urbane legende, kao i promovisanjem kroz savremene onlajn metode, uključujući društvene mreže i posebnu mobilnu aplikaciju. Projekat uključuje promociju spomenika iz Drugog svjetskog rata, carske palate i drevna naselja, pješačenje do praistorijskih lokaliteta koji se nalaze u predivnim predjelima.
Koncept „Šetnja nasljeđem“ prvi put je uveden u okviru Farske konvencije Savjeta Evrope o vrijednosti kulturnog nasljeđa za društvo, kao dobra praksa za inicijative zasnovane na nasljeđu koje se dešavaju u zajednici. Ideja projekta razvijena je iz ovog koncepta, gdje se učesnici kroz zanimljivu priču upoznaju sa neotkrivenim djelovima svog okruženja. Osim što dovodi turiste do lokalnih zanimljivosti, šetnje nasljeđem dovode posjetioce i do lokalnih pružalaca usluga, a sve je povezano kroz određenu priču.
„U svakom muzeju ili ustanovi kulture imamo stručnjake koji su dobri u svojoj profesiji, kao što su arheologija, antropologija ili biologija, ali nisu podjednako dobri i u pripovijedanju. Željeli smo da uvedemo novi pristup.“
Ivan Svetozarević, menadžer projekta, Udruženje ManifestDrugačija vrsta pripovijedanja
Ivan Svetozarević je menadžer projekta iz Udruženja Manifesto, koje je dobilo pomoć za ovaj poduhvat iz Projekta razvoja i promocije turizma koji finansira EU, a sprovodi Savet za regionalnu saradnju. On objašnjava da je ideja projekta razvijena na osnovu brojnih specifičnih izazova sa kojima se turistička industrija suočavala u promovisanju kulturnog nasljeđa. Glavni izazov bio je nedostatak atraktivne interpretacije i pripovjedačkih metoda za kulturno nasljeđe uopšte, a naročito kulturno nasljeđe u ruralnim oblastima.
„U svakom muzeju ili ustanovi kulture imamo stručnjake koji su dobri u svojoj profesiji, kao što su arheologija, antropologija ili biologija, ali nisu podjednako dobri i u pripovijedanju.“
Projekat je izabrao osam lokacija u tri zemlje Zapadnog Balkana, uključujući Feliks Romulijanu u Srbiji, srednjovjekovnu tvrđavu Švač u Crnoj Gori, Samuilovu tvrđavu u Sjevernoj Makedoniji i druge slične, i angažovao profesionalce da osmisle priče zasnovane na činjenicama ali i na usmenom predanju i urbanim legendama i da kreiraju jedinstven pristup koji postavlja priču u širi kontekst. „Željeli smo da ponudimo novi pripovjedački pristup nasljeđu na Zapadnom Balkanu: novi proizvod“, kaže Ivan. Istovremeno, projekat je razvio specifične rute oko lokacija. Te rute uključuju lokalne biznise kao što su male prodavnice i restorani i na taj način pomažu i zajednici i lokalnoj privredi.
„Većina posjetilaca po navici bira veća mjesta i gradove kada je u pitanju kulturni turizam. Lokacije koje smo izabrali za naš projekat uglavnom se nalaze u ruralnim oblastima koje sada imaju ekonomsku korist od turizma.”
Ivan Svetozarević, menadžer projekta, Udruženje ManifestOdabrane lokacije nalaze se u Crnoj Gori, Sjevernoj Makedoniji i Srbiji. Rute i priče se postavljaju na sajt i na aplikaciju koju je razvio projekat kako bi posjetioci mogli samostalno da ih posjećuju i uživaju na lokacijama. To pruža priliku posjetiocima da steknu prekogranično iskustvo uživajući u kulturnom nasljeđu koje promoviše projekat. Tako projekat doprinosi zajedničkoj promociji regionalne ponude kulturnog turizma, produžava boravak posjetilaca u regionu i povećava prihode i zaposlenost u turističkoj industriji.
Većina lokacija koje je projekat izabrao nalazi se u ruralnim oblastima, a Ivan objašnjava: „Većina posjetilaca po navici bira veća mjesta i gradove kada je riječ o kulturnom turizmu. Lokacije koje smo izabrali za naš projekat uglavnom se nalaze u ruralnim oblastima koje sada imaju ekonomsku korist od turizma“.
O projektu
Projekat razvoja i promocije turizma, koji finansira EU a sprovodi Savjet za regionalnu saradnju, vrijedan je 5 miliona eura. On radi na razvoju i međunarodnom promovisanju zajedničkih regionalnih kulturnih i avanturističkih turističkih ponuda, povećanju broja turista koji posjećuju šest privreda Zapadnog Balkana i produženju turističkih boravaka u regionu. Udruženje Manifesto bilo je među primaocima grantova u drugom krugu grantova – u vrijednosti do 54.000 eura – dodijeljenih u oktobru 2019. Savjet za regionalnu saradnju (RCC) je inicijativa koju finansira EU, a koja promoviše saradnju, pomirenje i ekonomski i socijalni razvoj u regionu.
Saznajte još
Photo credits: Association Manifesto