Od 1. januara 2025. godine, sve zemlje EU u obavezi su odvojeno prikupljati tekstilni otpad. Ipak, u mnogim zemljama-članicama, kao i u zemljama Zapadnog Balkana, ne postoji efikasan sistem koji bi poslužio toj svrsi. Kako bi odgovorili na ovaj izazov i kreirali rješenja primjenjiva u čitavom regionu, 11 organizacija iz 9 zemalja okupilo se u okviru projekta Green-Tex.
Partnerske organizacije su Razvojna agencija SERDA (Bosna i Hercegovina); Opština Postojna (Slovenija); Institut za održivi rast „Active Nativa“ (Slovenija); Udruženje građana „Eko Charity Slovačka za Slovačku“ (Slovačka); „Eurotex“ D.O.O. (Bugarska); Opština Majur (Hrvatska); Tekstilno tehnološki fakultet Univerziteta u Zagrebu (Hrvatska); Univerzitet „Donja Gorica“ (Crna Gora); Regionalna razvojna agencija „Zlatibor“ (Srbija); Udruženje za razvoj zajednica „Metropolitansko područje Bukurešta“ (Rumunija); i Inovativno udruženje „First Responsible Hungarian“ (Mađarska).
Proizvodnja tekstila je jedna od najzagađujućih industrija, koja proizvodi 20% industrijskih otpadnih voda i emituje velike količine stakleničkih gasova. Na primjer, da bi proizveli jednu pamučnu majicu potrebno je 2.700 litara vode – što je jednako onome što jedna osoba popije u 2,5 godine. Istovremeno, 86% odjeće završava na deponijama ili se spaljuje nakon upotrebe, dok se samo 1% reciklira.
Green-Tex ima za cilj kreiranje i testiranje novih rješenja u lancu proizvodnje, od dizajniranja novih proizvoda do prikupljanja tekstilnog otpada. Digitalni alati, poput interaktivne mape sa određenim mjestima prikupljanja, biće sastavni dio Green-Tex platforme za učenje i inovacije. Na primjer, Opština Postojna, u saradnji sa udruženjem Prostor, podiže svijest o posljedicama prekomjerne potrošnje tekstila nudeći održive alternative tradicionalnim kupovnim navikama kroz radionice i događaje razmjene odjeće.
Slovenija, Slovačka, Hrvatska, te dijelovi Mađarske i Bugarske sproveli su uspješne prakse koje se mogu prilagoditi zemljama koje još uvijek razvijaju svoje sisteme za reciklažu tekstila, uključujući Rumuniju i zemlje kandidate za EU, Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru i Srbiju.
Osnovana 2003. godine, Sarajevska regionalna razvojna agencija (SERDA) podržava ekonomski razvoj u sarajevskom makroregionu i Bosni i Hercegovini. Sprovodi projekte u oblasti inovacija, preduzetništva, ekologije i održivog razvoja, često sarađujući sa domaćim i međunarodnim partnerima, uključujući EU, u cilju jačanja ekonomske konkurentnosti, privlačenja investicija i podrške malim i srednjim preduzećima.
„U radu sa partnerima iz Slovenije, shvatili smo da dijelimo zajednički problem s tekstilnim otpadom i da bismo mogli doprinijeti njegovom smanjenju uz olakšavanje razmjene znanja i iskustava između zemalja-članica EU i zemalja-kandidata“, objasnila je Amela Ikić Suljagić, projektni menadžer u SERDA-i.
„U Bosni i Hercegovini, SERDA prikuplja tekstilni otpad. Kupili smo deset pametnih kontejnera, opremljenih senzorima koji analiziraju lokalnu potrošnju i obrasce otpada, optimiziraju rute prikupljanja i rade na pronalasku najboljeg riješenja za prikupljeni otpad—da li putem reciklaže, ponovne upotrebe ili prenamjene“, rekla je Ikić Suljagić. Dodaje da su SERDA-ini partneri u ovom nastojanju lokalno komunalno preduzeće i resorno ministarstvo u Vladi Kantona Sarajevo.
U Bugarskoj, u postrojenju za mehaničku reciklažu, uzorci prikupljenog otpada iz Bukurešta biće korišćeni za razvoj prototipova novih proizvoda od iznošenih vlakana. U Hrvatskoj, Srbiji i Sloveniji, projekt će testirati širu primjenu prirodnih vlakana lokalnog porijekla u proizvodnji tekstila i razviti prototip novog netkanog proizvoda, koji kombinuje recikliranu vunu sa recikliranim tekstilnim otpadom neprikladnim za ponovnu upotrebu. Inicijativa takođe traži rješenja za višestruku upotrebu vune, dok većina trenutno završava na divljim deponijama. U Crnoj Gori i Sloveniji, projekat će istražiti inovativna rješenja za održivu i zelenu modu kreiranjem ekološki prihvatljivih modnih kolekcija.
Green-Tex će uvesti inovativne proizvodne tehnologije kao što su farbanje bez vode, povećana upotreba recikliranih materijala, podrška održivim brendovima i proizvođačima koji koriste ekološke metode, te proširenje recikliranja tekstila postavljanjem lako dostupnih mjesta prikupljanja na vidljivim lokacijama kao što su trgovački centri i škole. Podsticaji za građane, kao što su popusti u prodavnicama ili programi razmijene odjeće, promovišu „vintidž“ modu, razmijenu odjeće, prodavnice polovne robe i programe reciklaže u prodavnicama.
Green-Tex ima budžet od 1,79 miliona evra, od čega 80% obezbjeđuje program Interreg. Trenutno su Slovačka, Slovenija, Hrvatska, Mađarska i Bugarska uspostavile najbolje prakse koje se mogu prenijeti na zemlje-kandidate.
Interreg je ključni instrument Evropske unije (EU) za jačanje saradnje između Zapadnog Balkana i država-članica EU. U periodu 2021-2027, program je usmeren na rešavanje izazova kao što su klimatske promene, digitalna transformacija i socijalna inkluzija. Sa budžetom od 10 milijardi evra, dio sredstava dodijeljen je najudaljenijim regionima EU i susjednim zemljama, kao i konkretnim geografskim područjima od strateškog značaja za Evropu, kao što su Gvinejski zaliv, Indijski okean i Mozambički kanal. Program ima za cilj unapređenje kohezione politike EU, baveći se konkretnim izazovima širom Evrope i šire. Prioriteti do 2027. godine uključuju pametan rast, zelenu tranziciju, socijalnu inkluziju, teritorijalni razvoj i efikasnu i održivu infrastrukturu.
Green-Tex ima za cilj kreiranje i testiranje novih rješenja u lancu proizvodnje, od dizajniranja novih proizvoda do prikupljanja tekstilnog otpada. Digitalni alati, poput interaktivne mape sa određenim mjestima prikupljanja, biće sastavni dio Green-Tex platforme za učenje i inovacije. Na primjer, Opština Postojna, u saradnji sa udruženjem Prostor, podiže svijest o posljedicama prekomjerne potrošnje tekstila nudeći održive alternative tradicionalnim kupovnim navikama kroz radionice i događaje razmjene odjeće.
Slovenija, Slovačka, Hrvatska, te dijelovi Mađarske i Bugarske sproveli su uspješne prakse koje se mogu prilagoditi zemljama koje još uvijek razvijaju svoje sisteme za reciklažu tekstila, uključujući Rumuniju i zemlje kandidate za EU, Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru i Srbiju.
Osnovana 2003. godine, Sarajevska regionalna razvojna agencija (SERDA) podržava ekonomski razvoj u sarajevskom makroregionu i Bosni i Hercegovini. Sprovodi projekte u oblasti inovacija, preduzetništva, ekologije i održivog razvoja, često sarađujući sa domaćim i međunarodnim partnerima, uključujući EU, u cilju jačanja ekonomske konkurentnosti, privlačenja investicija i podrške malim i srednjim preduzećima.
„U radu sa partnerima iz Slovenije, shvatili smo da dijelimo zajednički problem s tekstilnim otpadom i da bismo mogli doprinijeti njegovom smanjenju uz olakšavanje razmjene znanja i iskustava između zemalja-članica EU i zemalja-kandidata“, objasnila je Amela Ikić Suljagić, projektni menadžer u SERDA-i.
„U Bosni i Hercegovini, SERDA prikuplja tekstilni otpad. Kupili smo deset pametnih kontejnera, opremljenih senzorima koji analiziraju lokalnu potrošnju i obrasce otpada, optimiziraju rute prikupljanja i rade na pronalasku najboljeg riješenja za prikupljeni otpad—da li putem reciklaže, ponovne upotrebe ili prenamjene“, rekla je Ikić Suljagić. Dodaje da su SERDA-ini partneri u ovom nastojanju lokalno komunalno preduzeće i resorno ministarstvo u Vladi Kantona Sarajevo.
U Bugarskoj, u postrojenju za mehaničku reciklažu, uzorci prikupljenog otpada iz Bukurešta biće korišćeni za razvoj prototipova novih proizvoda od iznošenih vlakana. U Hrvatskoj, Srbiji i Sloveniji, projekt će testirati širu primjenu prirodnih vlakana lokalnog porijekla u proizvodnji tekstila i razviti prototip novog netkanog proizvoda, koji kombinuje recikliranu vunu sa recikliranim tekstilnim otpadom neprikladnim za ponovnu upotrebu. Inicijativa takođe traži rješenja za višestruku upotrebu vune, dok većina trenutno završava na divljim deponijama. U Crnoj Gori i Sloveniji, projekat će istražiti inovativna rješenja za održivu i zelenu modu kreiranjem ekološki prihvatljivih modnih kolekcija.
Green-Tex će uvesti inovativne proizvodne tehnologije kao što su farbanje bez vode, povećana upotreba recikliranih materijala, podrška održivim brendovima i proizvođačima koji koriste ekološke metode, te proširenje recikliranja tekstila postavljanjem lako dostupnih mjesta prikupljanja na vidljivim lokacijama kao što su trgovački centri i škole. Podsticaji za građane, kao što su popusti u prodavnicama ili programi razmijene odjeće, promovišu „vintidž“ modu, razmijenu odjeće, prodavnice polovne robe i programe reciklaže u prodavnicama.
Green-Tex ima budžet od 1,79 miliona evra, od čega 80% obezbjeđuje program Interreg. Trenutno su Slovačka, Slovenija, Hrvatska, Mađarska i Bugarska uspostavile najbolje prakse koje se mogu prenijeti na zemlje-kandidate.
Interreg je ključni instrument Evropske unije (EU) za jačanje saradnje između Zapadnog Balkana i država-članica EU. U periodu 2021-2027, program je usmeren na rešavanje izazova kao što su klimatske promene, digitalna transformacija i socijalna inkluzija. Sa budžetom od 10 milijardi evra, dio sredstava dodijeljen je najudaljenijim regionima EU i susjednim zemljama, kao i konkretnim geografskim područjima od strateškog značaja za Evropu, kao što su Gvinejski zaliv, Indijski okean i Mozambički kanal. Program ima za cilj unapređenje kohezione politike EU, baveći se konkretnim izazovima širom Evrope i šire. Prioriteti do 2027. godine uključuju pametan rast, zelenu tranziciju, socijalnu inkluziju, teritorijalni razvoj i efikasnu i održivu infrastrukturu.
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!
