Evropska unija, kao politička zajednica koja njeguje najviše standarde ljudskih prava i vrijednosti, često je meta raznih aktera koji širenjem negativnih narativa žele potkopati povjerenje građana u institucije Unije.
Društvene mreže i sumnjivi mediji bez impresuma ili profesionalnih novinarskih standarda na Zapadnom Balkanu pokušavaju manipulisati javnim mnjenjem igrajući na emocije i politička dešavanja, usmjeravajući raspoloženje protiv ispunjenja evropskih standarda i sprovođenja reformi.
Najčešće teme koje se nalaze na takvim veb-stranama i stranicama društvenih mreža tiču se prava LGBTQ zajednice i navodnih napora EU da promijeni tradicionalne norme koje ljudi Zapadnog Balkana duboko cijene.
Često se iznose i tvrdnje da bi članstvo u EU potkopalo ekonomske standarde i dovelo do eksploatacije prirodnih resursa i drugih ekonomskih potencijala u tim zemljama.
Jedna stranica na Facebook-u iz Hrvatske, sa oko 1.500 pratilaca, tvrdi da je Hrvatska bila jača ekonomski dok je bila dio Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, nego sada kada je članica EU.
„Tumačite ovo kako želite, nazivajte Jugoslovenom i napadajte, ali mora se reći: Jugoslavija je bila suverena država, za razliku od Hrvatske. Odluke je donosio Hrvat Josip Broz, a ne Brisel ili strane ambasade. Imali smo poljoprivredu, brodogradnju, industriju, fantastične filmove i serije i neprevaziđenu muzičku scenu. Imali smo i demografski rast i neke moralne vrijednosti, jer zapadni materijalizam, Coca-Cola kultura, promiskuitet, liberalizam, radikalni feminizam, itd., i dalje nisu stigli. Imali smo optimizam u društvu, nasmijana lica na ulicama i vjerovali u bolje sjutra“, piše u objavi.
Ipak, činjenice govore drugu priču, jer je Hrvatska od pristupanja EU do kraja 2024. godine, od EU primila 25 milijardi evra, što je oko četiri puta više nego što doprinosi. Hrvatska ima ukupni suficit od 16,36 milijardi eura, što je razlika između sredstava isplaćenih Hrvatskoj i njenog doprinosa budžetu EU, izjavio je u četvrtak u hrvatskom Saboru državni sekretar Ministarstva regionalnog razvoja i fondova EU, Domagoj Mikulić. Povučena sredstva su četiri puta veća od doprinosa države fondovima EU od pristupanja Hrvatske EU do kraja 2023. godine, rekao je poslanik HSLS-a Dario Hrebak tokom rasprave u Saboru, dodajući da je to i dobra poruka euroskepticima.
Novac ne samo da je pomogao Hrvatskoj da poboljša životni standard, već i da sprovede reforme koje su unaprijedile kvalitet života. Prema podacima EU, jasno je koliko su države profitirale od članstva u EU.
Još jedan primjer sa spomenute propagandne Facebook stranice pokušava uspostaviti narativ da navodne promjene u tradicionalnoj porodičnoj dinamici unutar država članica EU vode do „feminizacije“ muškaraca u Evropi. Autor se poziva na medijske izvještaje u kojima se tvrdi da je francuskog predsjednika Emanuela Makrona supruga navodno ošamarila.
„Smiješnog lidera EU ošamarila supruga. Možete li zamisliti da Putina ili Sija supruge šamaraju? Ne možete. To je razlog što dekadentna EU (za razliku od Istoka) tone dublje ekonomski i politički. To je dio odgovora zašto EU postaje nebitan igrač u globalnoj politici“, piše u Facebook objavi.
Ipak, sve takve tvrdnje su demistificirane jasnim pravilima zapisanim u Osnivačkom ugovoru EU.
Član 3 Ugovora o Evropskoj uniji eksplicitno navodi da će se „EU boriti protiv socijalne isključenosti i diskriminacije, promovisati socijalnu pravdu i zaštitu, jednakost između žena i muškaraca, solidarnost među generacijama i prava djeteta“.
Dezinformacijski narativi prisutni su i u zemljama Zapadnog Balkana koje su u procesu pristupanja EU, poput Crne Gore.
Proruski portal IN4S koji je po nekim istraživanjima šesti najčitaniji u zemlji, često širi sličan ili identičan kontroverzan sadržaj.
U jednom od članaka, IN4S tvrdi da je „Grad Rijeka uveo zdravstveno obrazovanje kao pilot-projekat u šest osnovnih škola“, navodno ne kao klasični zdravstveni školski program, već kao kurs seksualnog obrazovanja zasnovan na lijevo-liberalnom modelu. Prema IN4S-u, materijal sadrži brojne primjere feminističke i LGBT propagande.
U drugom članku istog medija piše: „Nije pitanje hoćemo li se pridružiti EU, već šta će od nas ostati ako to učinimo“.
U njemu se tvrdi da „pod maskom borbe za ljudska prava, EU sve više vrši pritisak na obrazovne sisteme, medije i pravne okvire država članica da prihvate radikalne rodne teorije, dok istovremeno krivično prijeti onima koji osporavaju te stavove“.
Mađarska se navodi kao primjer za koju se tvrdi da se suočila s oštrim kritikama nakon usvajanja zakona kojim se zabranjuje promocija LGBT sadržaja djeci – što je navodno Brisel proglasio „kršenjem evropskih vrijednosti“.
Ali šta je istina?
Vrlo malo od ovih tvrdnji drže vodu, jer osnivački akti EU jasno navode da Unija nudi podršku državama članicama, ali nema ovlašćenja nad obrazovnom politikom. Države članice zadržavaju puni suverenitet u strukturisanju, organizovanju i određivanju sadržaja svojih obrazovnih sistema, uključujući nastavne planove i programe, finansiranje, kvalifikacije nastavnika i jezik nastave.
Zapravo, EU nema za cilj izbrisati tradicionalne vrijednosti. Naprotiv, u preambuli Ugovora o Evropskoj uniji, eksplicitno se navodi namera da „produbi solidarnost među narodima, poštujući njihovu istoriju, kulturu i tradiciju“ i „potvrdi svoju privrženost principima slobode, demokratije, poštovanja ljudskih prava i osnovnih sloboda, te vladavine prava“.
Prema članu 6, stav 3 ovog Ugovora, „osnovna prava, zagarantovana Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, koje proizlaze iz ustavnih tradicija poznatih državama članicama, predstavljaju opšta načela prava Unije“.
Nadalje, sve odluke moraju „biti bliske građanima“, slijedeći princip supsidijarnosti.
Također, član 2 istog dokumenta jasno navodi da je Unija zasnovana na vrijednostima poštovanja ljudskog dostojanstva, slobode, demokratije, jednakosti, vladavine prava i poštovanja ljudskih prava, uključujući prava pripadnika manjina.
.
Ove vrijednosti, kako je naglašeno, „su poznate državama članicama u društvu u kojem prevladavaju pluralizam, nediskriminacija, tolerancija, pravda, solidarnost i jednakost između žena i muškaraca“.
Iz svega navedenog, jasno je da će zemlje Zapadnog Balkana, kada postanu članice EU, uživati iste privilegije i prava kao i sve ostale države članice. Nadalje, kako pokazuju raniji primjeri, oni će takođe postići ekonomski napredak i poboljšati životni standard svojih građana.
Sadržaj ovog teksta ne odražava zvanično mišljenje Evropske unije. Odgovornost za informacije i stavove iznesene u članku u potpunosti snose autori.
AUTHORS:
Dejan Šainović, Journalist
Elena Prnjić, Fact checker
Jovana Đurišić, Fact checker
Marina Trajkovska, Influencer
Bojan Ristovski, Young European Ambassador
Proruski portal IN4S koji je po nekim istraživanjima šesti najčitaniji u zemlji, često širi sličan ili identičan kontroverzan sadržaj.
U jednom od članaka, IN4S tvrdi da je „Grad Rijeka uveo zdravstveno obrazovanje kao pilot-projekat u šest osnovnih škola“, navodno ne kao klasični zdravstveni školski program, već kao kurs seksualnog obrazovanja zasnovan na lijevo-liberalnom modelu. Prema IN4S-u, materijal sadrži brojne primjere feminističke i LGBT propagande.
U drugom članku istog medija piše: „Nije pitanje hoćemo li se pridružiti EU, već šta će od nas ostati ako to učinimo“.
U njemu se tvrdi da „pod maskom borbe za ljudska prava, EU sve više vrši pritisak na obrazovne sisteme, medije i pravne okvire država članica da prihvate radikalne rodne teorije, dok istovremeno krivično prijeti onima koji osporavaju te stavove“.
Mađarska se navodi kao primjer za koju se tvrdi da se suočila s oštrim kritikama nakon usvajanja zakona kojim se zabranjuje promocija LGBT sadržaja djeci – što je navodno Brisel proglasio „kršenjem evropskih vrijednosti“.
Ali šta je istina?
Vrlo malo od ovih tvrdnji drže vodu, jer osnivački akti EU jasno navode da Unija nudi podršku državama članicama, ali nema ovlašćenja nad obrazovnom politikom. Države članice zadržavaju puni suverenitet u strukturisanju, organizovanju i određivanju sadržaja svojih obrazovnih sistema, uključujući nastavne planove i programe, finansiranje, kvalifikacije nastavnika i jezik nastave.
Zapravo, EU nema za cilj izbrisati tradicionalne vrijednosti. Naprotiv, u preambuli Ugovora o Evropskoj uniji, eksplicitno se navodi namera da „produbi solidarnost među narodima, poštujući njihovu istoriju, kulturu i tradiciju“ i „potvrdi svoju privrženost principima slobode, demokratije, poštovanja ljudskih prava i osnovnih sloboda, te vladavine prava“.
Prema članu 6, stav 3 ovog Ugovora, „osnovna prava, zagarantovana Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, koje proizlaze iz ustavnih tradicija poznatih državama članicama, predstavljaju opšta načela prava Unije“.
Nadalje, sve odluke moraju „biti bliske građanima“, slijedeći princip supsidijarnosti.
Također, član 2 istog dokumenta jasno navodi da je Unija zasnovana na vrijednostima poštovanja ljudskog dostojanstva, slobode, demokratije, jednakosti, vladavine prava i poštovanja ljudskih prava, uključujući prava pripadnika manjina.
.
Ove vrijednosti, kako je naglašeno, „su poznate državama članicama u društvu u kojem prevladavaju pluralizam, nediskriminacija, tolerancija, pravda, solidarnost i jednakost između žena i muškaraca“.
Iz svega navedenog, jasno je da će zemlje Zapadnog Balkana, kada postanu članice EU, uživati iste privilegije i prava kao i sve ostale države članice. Nadalje, kako pokazuju raniji primjeri, oni će takođe postići ekonomski napredak i poboljšati životni standard svojih građana.
Sadržaj ovog teksta ne odražava zvanično mišljenje Evropske unije. Odgovornost za informacije i stavove iznesene u članku u potpunosti snose autori.
AUTHORS:
Dejan Šainović, Journalist
Elena Prnjić, Fact checker
Jovana Đurišić, Fact checker
Marina Trajkovska, Influencer
Bojan Ristovski, Young European Ambassador
Please wait while your video is being uploaded...
Don't close this window!
