Na Brzoj Stazi Ka Promjenama

Tokom devedesetih godina, nakon raspada Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, željeznički sistem Srbije suočavao se sa značajnim izazovima. Održavanje infrastrukture je zanemareno, što je dovelo do strmog opadanja željezničkog saobraćaja, posebno u prevozu robe. Nesigurnost devedesetih, uključujući sukobe, međunarodne sankcije i NATO bombardovanje, zajedno sa kasnijim ekonomskim krizama, dodatno su ometali neophodno održavanje željezničke mreže u Srbiji, posebno važne pruge Beograd-Niš.

Anita Dimoski, vršilac dužnosti pomoćnika ministra za željeznicu i intermodalni transport u Vladi Srbije, osvjetljava situaciju. Ona objašnjava da su i vlada i željeznice imali plan za redovnu rekonstrukciju određene dužine željezničkih pruga svake godine. Međutim, zbog finansijskih kriza i uticaja pandemije COVID-19, ove rutinske aktivnosti održavanja morale su biti odložene. “Obezbjeđivanje besprekidnog prevoza zahtijeva značajne investicije”, ističe gospođa Dimoski. Kao rezultat toga, bili su prisiljeni smanjiti brzine na djelovima gdje intervencija nije bila moguća, a jedan od takvih djelova bio je pruga Beograd-Niš.

Voljena vizija nesmetanog željezničkog saobraćaja na ovoj ruti konačno je na pragu ostvarivanja. Evropska unija je obećala značajnih 2,2 milijarde eura u okviru finansiranja EU za željezničku liniju Beograd-Niš. Zahvaljujući ovoj finansijskoj podršci, putovanje vozom između ova dva srpska grada uskoro će trajati manje od dva sata, pri brzinama do 200 km/h. Trenutno, vožnja vozom traje najmanje šest sati, dok putovanje automobilom traje otprilike tri sata. Konkretno, Evropska unija će doprinijeti sa do 610 miliona eura u vidu grantova, što je označava kao najveći EU grant za jedan projekat u Srbiji do sada. Ovaj sveobuhvatni paket takođe uključuje zajam od 1,1 milijardu eura od Evropske investicione banke (EIB) i zajam od 550 miliona eura od Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD). Preostali dio investicije će pokriti Vlada Srbije.

Oliver Varhelji, evropski komesar za pregovore o proširenju, istakao je značaj ovog projekta, izjavljujući: “Izabrali smo ovaj projekat jer je sposoban da promijeni stvarnost na terenu za ljude Srbije, za ljude južne Srbije, i time i za cio region.” On je ovo izjavio tokom događaja promocije finansiranja EU u Beogradu 28. februara ove godine.

Nakon završetka, nova željeznica imaće značajne koristi, s očekivanim godišnjim brojem putnika od preko 2,3 miliona i prevozom 9,4 miliona tona tereta. Ovaj razvoj obećava stvaranje novih poslovnih prilika i perspektiva za zapošljavanje. “Ovaj segment željezničke linije nosi ogroman značaj za Srbiju. Izvan ekonomskih i ekoloških implikacija, takođe ima kulturni i društveni značaj. Povezivanje ljudi ne samo da podstiče održavanje postojećih prijateljstava, već i stvaranje novih i njegovanje društvenih odnosa”, ističe gospođa Dimoski.

Gospođa Anita Dimoski ističe ključnu ulogu podrške EU u ovom projektu. “Oslanjanje isključivo na naše resurse značajno bi produžilo vremenski okvir projekta i namjestilo teško finansijsko opterećenje našoj vladi. Zahvaljujući ovoj podršci, moći ćemo završiti projekat mnogo brže”, potvrđuje Dimoski.